17_03

рднाрд░рдд рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि [The president of india] рдпे рд▓ेрдЦ рдирд╣ी рдкрдвा рддो рдлिрд░ рдк्рд░рддिрдпोрдЧिрддा рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рд╕рдл़рд▓рддा рдирд╣ी рдоिрд▓ेрдЧी

рджोрд╕्рддों,рдЖрдЬ рдоें рдЖрдкрдХो рднाрд░рдд рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдмाрд░ें рдоें рд╡िрд╕्рддाрд░рдкूрд░्рд╡рдХ рдмрддाрдиा рдЪाрд╣ूँрдЧा рдХрдИ рд▓ोрдЧ рдоुрдЭрд╕ें рдкूрдЫрддें рд╣ैं,health blog рдоें рд╕ाрдоाрди्рдп рдЬाрдирдХाрд░ीрдпों рдХा рдХ्рдпा рдХाрдо ? рдоैं рдЙрдирд╕े рдпрд╣ी рдХрд╣рдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ, рдХि рд╕्рд╡рд╕्рде рдЬीрд╡рдирд╢ैрд▓ी рдХे рд▓िрдпे рди рдХेрд╡рд▓ рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдмрд▓्рдХि рдоाрдирд╕िрдХ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рднी рдРрд╕ा рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдпें рдЬो рдЕрдкрдиे рдЖрд╕рдкाрд╕ рдХे рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдХी рд╕рдордЭ рд░рдЦрддा рд╣ो,рддрднी рдПрдХ рдмेрд╣рддрд░ рд╕рдоाрдЬ рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рдХो рд╕ाрдХाрд░ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ैं.
рджोрд╕्рддों рдЖрдИंрдпें рдЬाрдирддें рд╣ैं,рднाрд░рдд рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдмाрд░ें рдоें

ramanath kovind
 President of India



• рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि ::


рднाрд░рдд рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХा рдкрдж рдм्рд░िрдЯेрди рдХे рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ैं.рдЗрд╕ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдХाрд░्рдпрдкाрд▓िрдХ рд╢рдХ्рддि рдоंрдд्рд░ीрдкрд░िрд╖рдж рдоें рдиिрд╣िрдд рд╣ोрддी рд╣ैं,рдЬिрд╕рдХा рдк्рд░рдзाрди рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी  рд╣ोрддा рд╣ैं.

рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЗрди рд╢рдХ्рддिрдпों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдоंрдд्рд░ीрдкрд░िрд╖рдж (council of minister's) рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рд╣ी рдХрд░рддा рд╣ैं.

рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди (Indian constitution) рдХे рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж (Article) 53 рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдмाрд░ें рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ैं,рдХि рд╕ंрдШ рдХी рдХाрд░्рдпрдкाрд▓िрдХा рд╢рдХ्рддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдоें рдиिрд╣िрдд рд╣ैं.рдХिрди्рддु рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 74 рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдЕрдкрдиी рдЗрди рд╢рдХ्рддिрдпों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рдиें рд╣ेрддू рдоंрдд्рд░ीрдкрд░िрд╖рдж рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд▓ेрдиा рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ैं,рд╕ाрде рд╣ी рдмाрдз्рдп рднी рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ैं.

• рдХौंрди рднाрд░рдд рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдмрди рд╕рдХрддा рд╣ैं 

рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 58 рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдмрдирдиें рдХे рд▓िрдпे рдХुрдЫ рдпोрдЧ्рдпрддाрдПँ рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ैं рдЬो рд╣ैं :--
1.рдРрд╕ा рднाрд░рддीрдп рдиाрдЧрд░िрдХ рдЬो 35 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдкूрд░्рдг рдХрд░ рдЪुрдХा рд╣ों.
2.рд╡рд╣ рд▓ोрдХрд╕рднा рдХा рд╕рджрд╕्рдп рдмрдирдиें рдХी рдпोрдЧ्рдпрддा рд░рдЦрддा рд╣ो.
3.рд╡рд╣ рд░ाрдЬ्рдп рдпा рдХेрди्рдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдоें рдХिрд╕ी рд▓ाрдн рдХे рдкрдж рдкрд░ рдЖрд╕ीрди рдирд╣ी рд╣ो.рдХिрди्рддु рдпрджि рд╡рд╣ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि,рдЙрдкрд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि,рд░ाрдЬ्рдпрдкाрд▓,рдХिрд╕ी рд╕ंрдШ рдпा рд░ाрдЬ्рдп рдХा рдоंрдд्рд░ी рд╣ो рддो рдЕрдпोрдЧ्рдп рдирд╣ी рдоाрдиा рдЬाрд╡ेрдЧा.

• рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХा рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди 

A.рднाрд░рдд рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХा рдЪुрдиाрд╡ рдРрд╕े рдиिрд░्рд╡ाрдЪрдХ рдордг्рдб़рд▓ рдж्рдзाрд░ा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ैं рдЬिрд╕рдоें рд╕ंрд╕рдж (рд▓ोрдХрд╕рднा рдФрд░ рд░ाрдЬ्рдпрд╕рднा) рдФрд░ рд░ाрдЬ्рдп рдХी рд╡िрдзाрдирд╕рднाрдУं рдХे рдиिрд░्рд╡ाрдЪिрдд рд╕рджрд╕्рдп рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рд╣ो ,рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рд╣ैं,рдХि рд╕ंрд╕рдж, рд╡िрдзाрдирд╕рднाрдУं рдХे рдордиोрдиीрдд рд╕рджрд╕्рдпों рддрдеा рд╡िрдзाрди рдкрд░िрд╖рджों рдХे рдиिрд░्рд╡ाрдЪिрдд рддрдеा рдордиोрдиीрдд рджोंрдиों рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╕рджрд╕्рдпों рдХो рдордд рджेрдиें рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рдирд╣ी рд╣ोрддा рд╣ैं.

B.рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХा рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдПрдХрд▓ рд╕ंрдХ्рд░рдордгीрдп (first past the post) рдордд рдкрдж्рдзрддि рд╕े рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ैं,рдЬिрд╕рдоें рдорддрджाрддा рдХो рдЪुрдиाрд╡ рдоें рдЦрдб़े рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдХे рдиाрдо рдХे рд╕ाрдордиें рдЕрдкрдиा рд╡рд░ीрдпрддा  рдХ्рд░рдо рдЬैрд╕ें 1,2,3 рд▓िрдЦрдиा рдкрдб़рддा рд╣ैं.

C.рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рд╣ेрддू рдб़ाрд▓े рдЧрдпे рдорддो рдХा рдЕрд▓рдЧ - рдЕрд▓рдЧ рдоूрд▓्рдп рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рд░рд╣рддा рд╣ैं,рдЬैрд╕ें рд╡िрдзाрдпрдХ рдХे рдПрдХ рдордд рдХा рдоूрд▓्рдп рдиिрдо्рди рд╣ोрддा рд╣ैं :::---
              
                 рд░ाрдЬ्рдп рдХी рдХुрд▓ рдЬрдирд╕ंрдЦ्рдпा
              ------------------------------------
            рд╡िрдзाрдирд╕рднा рдХे рдХुрд▓ рдиिрд░्рд╡ाрдЪिрдд рд╕рджрд╕्рдп
                       
 рд╕ंрд╕рдж рд╕рджрд╕्рдп рдХे рдордд рдХा рдоूрд▓्рдп ::::

       рд░ाрдЬ्рдп рд╡िрдзाрдирд╕рднाрдУं рдХी рдХुрд▓ рдордд рд╕ंрдЦ्рдпा
   -------------------------------------------------------
    рд╕ंрд╕рдж рдХे рдиिрд░्рд╡ाрдЪिрдд рд╕рджрд╕्рдпों рдХी рдХुрд▓ рд╕ंрдЦ्рдпा


• рдорддों рдХी рдЧрдгрдиा рд╡िрдзि

рдорддों рдХी рдЧिрдирддी рдХे рд╕рдордп рд╕рд░्рд╡рдкृрдердо рдкрд╣рд▓ी рдкрд╕ंрдж рдХे рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдХे рдорддों рдХी рдЧिрдирддी рдХी рдЬाрддी рд╣ैं,рдпрджि рдкрд╣рд▓ी рдкрд╕ंрдж рдХे рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдиे рдХुрд▓ рдорддों рдХा 50% рд╕े рдЕрдзिрдХ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓िрдпा рд╣ैं,рддो рдЙрд╕े рдиिрд░्рд╡ाрдЪिрдд рдШोрд╖िрдд рдХрд░ рдЧрдгрдиा рд░ोрдХ рджी рдЬाрддी рд╣ैं.

рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ी рд░ाрдо рдХे рдк्рд░ेрд░рдгाрдк्рд░рдж рдЪрд░िрдд्рд░ рдХे рдмाрд░ें рдоें рдЬाрдиिрдпें рдЗрд╕ рд▓िंрдХ рдкрд░

реж рдХ्рд░िрдХेрдЯ рдЕрддीрдд рд╕े рд╡рд░्рддрдоाрди

рдпрджि рдк्рд░рдердо рджोрд░ рдоें рдХिрд╕ी рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдХा рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдмрд╣ुрдордд рдирд╣ी рдоिрд▓рддा рддो рд╕рдмрд╕े рдХрдо рдордд рдкाрдиें рд╡ाрд▓े рдк्рд░рдд्рдпाрд╢ी рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдорддों рдХी рджूрд╕рд░ी рдкрд╕ंрдж рджेрдЦी рдЬाрддी рд╣ैं,рдФрд░ рджूрд╕рд░ी рд╡рд░ीрдпрддा рдХे рдорддों рдХो рдЕрди्рдп рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдоें рд╡िрддрд░ीрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ैं.
рджूрд╕рд░ें рджोंрд░ рдоें рдоें рднी рдмрд╣ुрдордд рдк्рд░ाрдк्рдд рдирд╣ी рдХрд░рдиें рдкрд░ рддीрд╕рд░ें рджोрд░ рдХी рдЧрдгрдиा рдХी рдЬाрддी рд╣ैं,рдЬिрд╕рдоें рдкुрди: рд╕рдмрд╕े рдХрдо рдордд рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиें рд╡ाрд▓ें рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдХे рдорддों рдХो рдЕрди्рдп рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдоें рд╡िрддрд░ीрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ैं,рдпрд╣ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рддрдм рддрдХ рдЕрдкрдиाрдИ рдЬाрддी рд╣ैं,рдЬрдм рддрдХ рдХी рдХिрд╕ी рдк्рд░рдд्рдпाрд╢ी рдж्рдзाрд░ा рдмрд╣ुрдордд рдирд╣ी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ैं.

• рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХा рдХाрд░्рдпрдХाрд▓ 

• рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЕрдкрдиें рдкрдж рдкрд░ рдкрдж рдЧ्рд░рд╣рдг рд╕े рдкाँрдЪ рд╡рд░्рд╖ों рдХी рдЕрд╡рдзि рдХे рд▓िрдпे рдХाрд░्рдп рдХрд░рддा рд╣ैं.рдХिрди्рддु рд╡рд╣ рдЗрд╕рд╕े рдкूрд░्рд╡ рднी рдЙрдкрд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдЕрдкрдиा рдЗрд╕्рддीрдл़ा рджेрдХрд░ рдкрджрдоुрдХ्рдд рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ैं.
• рдорд╣ाрднिрдпोрдЧ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдж्рдзाрд░ा рд╣рдЯाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ैं,рдпрд╣ рдорд╣ाрднिрдпोрдЧ рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдЙрд▓्рд▓ंрдЦрди рд╣ेрддू рдЪрд▓ाрдпा рдЬाрддा рд╣ैं. 


• рдорд╣ाрднिрдпोрдЧ рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा 

рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 61 рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдкрд░ рдорд╣ाрднिрдпोрдЧ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддा рд╣ैं.
рдЬрдм рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рдЕрддिрдХ्рд░рдордг рдХрд░рддा рд╣ैं,рддो рд╕ंрд╕рдж рдХा рдХोрдИ рднी рд╕рджрди рдорд╣ाрднिрдпोрдЧ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╢ुрд░ू рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ैं.

рдХिрд╕ी рднी рд╕рджрди рдХे рдХрдо рд╕े рдХрдо рдПрдХ рдЪौрдеाрдИ рд╕рджрд╕्рдп рдЕрдкрдиें рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ рд╡ाрд▓ा рд╕ूрдЪрдиा рдкрдд्рд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рднेрдЬрддे рд╣ैं.рдЗрд╕ рд╕ूрдЪрдиा рдкрдд्рд░ рдкрд░ 14 рджिрдиों рдХे рдмाрдж рд╡рд╣ी рд╕рджрди рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рддा рд╣ैं.

рдпрджि рд╡िрдЪाрд░ोрдкрд░ांрдд рд╡рд╣ी рд╕рджрди рдЕрдкрдиे рджो рддिрд╣ाрдИ рдмрд╣ुрдордд рд╕े рд╕ंрдХрд▓्рдк рдкाрд░िрдд рдХрд░ рджे рддो рдорд╣ाрднिрдпोрдЧ рдХा рдкрд╣рд▓ा рдЪрд░рдг рдкूрд░्рдг рд╣ो рдЬाрддा рд╣ैं.

рдЗрд╕ рд╕ंрдХрд▓्рдк рдХो рджूрд╕рд░ें рд╕рджрди рдоे рднेрдЬा рдЬाрддा рд╣ैं,рдЬрд╣ाँ рд╕ंрдХрд▓्рдк рдоें рд▓рдЧाрдпे рдЖрд░ोрдкों рдХी рдЬाँрдЪ рдХी рдЬाрддी рд╣ैं,рдпрд╣ рдЬाँрдЪ рдЙрд╕ рд╕рджрди рдж्рдзाрд░ा рд╕्рд╡ंрдп рдХी рдЬाрддी рд╣ैं,рдпा рдХिрд╕ी рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХो рдРрд╕ी рдЬाँрдЪ рдХрд░рдиे рдХो рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ैं.рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдЬांрдЪ рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╕्рд╡ंрдп рдпा рдЕрдкрдиें рд╡рдХीрд▓ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЕрдкрдиा рдкрдХ्рд╖ рд░рдЦ рд╕рдХрддा рд╣ैं.

рдпрджि рдЬांрдЪ рдЙрдкрд░ांрдд рджूрд╕рд░ा рд╕рджрди рдЕрдкрдиी рд╕рджрд╕्рдп рд╕ंрдЦ्рдпा рдХे рджो рддिрд╣ाрдИ рдмрд╣ुрдордд рд╕े рд╕ंрдХрд▓्рдк рдкाрд░िрдд рдХрд░ рджेрддा рд╣ैं,рддो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рд╕ंрдХрд▓्рдк рдкाрд░िрдд рдХрд░рдиें рдХी рддिрдеी рд╕े рдкрдж рдЫोрдб़рдиा рдкрдб़рддा рд╣ैं.

• рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рд╡िрд╢ेрд╖ाрдзिрдХाрд░ 

рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдкрдж рдкрд░ рд░рд╣рдиें рдХे рджोрд░ाрди рдЕрдиेрдХ рд╡िрд╢ेрд╖ाрдзिрдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддें рд╣ैं рдЬैрд╕ें ::

1.рдЕрдкрдиी рд╢рдХ्рддिрдпों рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рдФрд░ рдЕрдкрдиें рдХрд░्рддрд╡्рдпों рдХे рдкाрд▓рди рдХे рд▓िрдпे рдХिрд╕ी рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдоें рдЙрдд्рддрд░рджाрдпी рдирд╣ी рд╣ोрдЧा.
2.рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдкрдж рдкрд░ рдЖрд╕ीрди рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рдЦिрд▓ाрдл рднाрд░рдд рдХे рдХिрд╕ी рднी рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдоें рджांрдб़िрдХ рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣ी рдирд╣ी рдХी рдЬा рд╕рдХрддी рдФрд░ рдиा рд╣ी рдЪाрд▓ू рд░рдЦी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ैं.


• рднाрд░рдд рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╢рдХ्рддिрдпाँ 


                • рдХाрд░्рдпрдкाрд▓िрдХ рд╢рдХ्рддि •


• рдЖрдо рдЪुрдиाрд╡ рдоे рдмрд╣ुрдордд рдк्рд░ाрдк्рдд рджрд▓ рдХे рдиेрддा рдХो рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдкрдж рдкрд░ рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░рддा рд╣ैं.рддрдеा рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рдкрд░ рдЕрди्рдп рдоंрдд्рд░ीрдпों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рдХрд░рддा рд╣ैं.

• рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп, рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХे рди्рдпाрдпाрдзीрд╢ों,рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рд░ाрдЬ्рдпрдкाрд▓ों,рд╕ंрдШ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдХे рдк्рд░рд╢ाрд╕рдХों,рдЙрдкрд░ाрдЬ्рдпрдкाрд▓ों,рдорд╣ाрди्рдпाрдпрд╡ाрджी ,рдиिрдпрдд्рд░ंрдХ рддрдеा рдорд╣ाрд▓ेрдЦा рдкрд░ीрдХ्рд╖рдХ,рд╕ंрдШ рд▓ोрдХ рд╕ेрд╡ा рдЖрдпोрдЧ рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдФрд░ рд╕рджрд╕्рдпों рдХो,рд╡िрджेрд╢ों рдоें рд░ाрдЬрджूрддों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХрд░рддा рд╣ैं.

• рдЕрдиेрдХ рдЖрдпोрдЧ рдЬैрд╕ें рдкिрдЫрдб़ा рд╡рд░्рдЧ рдЖрдпोрдЧ,рдЕрдиुрд╕ूрдЪिрдд рдЬाрддि рдЖрдпोрдЧ,рдЬрдирдЬाрддि рдЖрдпोрдЧ,рдорд╣िрд▓ा рдЖрдпोрдЧ рдХे рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдФрд░ рд╕рджрд╕्рдпों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХрд░рддा рд╣ैं.

• 42 рд╡ें рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕ंрд╢ोрдзрди рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЕрдкрдиें рдХрд░्рддрд╡्рдпों рдХी рдкाрд▓рдиा рдоंрдд्рд░ीрдкрд░िрд╖рдж рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े рд╣ी рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ैं,рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ 42 рд╡ां рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕ंрд╢ोрдзрди рдЕрдзिрдиिрдпрдо рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдЗрд╕ рд╣ेрддू рдмाрдз्рдп рдХрд░рддा рд╣ैं.

                      • рд╡िрдзाрдпी рд╢рдХ्рддि •


• рд╕ंрд╕рдж рдж्рдзाрд░ा рдкाрд░िрдд рдХाрдиूрди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╕्рд╡ीрдХृрддि рд╕े рд╣ी рдХाрдиूрди рдмрдирддा рд╣ैं.

• рд╕ंрд╕рдж рдХे рд╕рдд्рд░ाрд╡рд╕ाрди рдХी рджрд╢ा рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЕрдз्рдпाрджेрд╢ рдЬाрд░ी рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ैं.рдЗрд╕ рдЕрдз्рдпाрджेрд╢ рдХी рд╡рд╣ी рд╢рдХ्рддि рдФрд░ рдк्рд░рднाрд╡ рд╣ोрддा рд╣ैं,рдЬो рд╕ंрд╕рдж рдж्рдзाрд░ा рдкाрд░िрдд рдХाрдиूрдиों рдХा рд╣ोрддा рд╣ैं.

• рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЖрдо рдЪुрдиाрд╡ рддрдеा рд╡рд░्рд╖ рдХे рдЖрд░ंрдн рдоें  рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╕ंрд╕рдж рдХे рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдЕрдзिрд╡ेрд╢рди рдоें рдЕрднिрднाрд╖рдг рджेрддा рд╣ैं,рдЬिрд╕рдоें рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдиिрддिрдпों рдХी рд░ूрдкрд░ेрдЦा рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХी рдЬाрддी рд╣ैं.

• рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдпрджि рдпे рд╕рдоाрдзाрди рд╣ो рдХि рд▓ोрдХрд╕рднा рдоें рдЖंрдЧ्рд▓ рдЗंрдб़िрдпрди рд╕рдоुрджाрдп рдХा рдкрд░्рдпाрдк्рдд рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдирд╣ी рд╣ैं,рддो рд╡рд╣ рдЗрд╕ рд╕рдоुрджाрдп рдХे рджो рд╕рджрд╕्рдпों рдХा рдордиोрдирдпрди рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ैं.

• рд░ाрдЬ्рдпрд╕рднा рдоें рдХрд▓ा,рд╡िрдЧ्рдпाрди,рд╕ंрд╕्рдХृрддि,рдЦेрд▓ рдЖрджि рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рд╕े 12 рд╕рджрд╕्рдпों рдХा рдордиोрдирдпрди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдж्рдзाрд░ा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ैं.

• рд╕ंрд╕рдж рдж्рдзाрд░ा рдкाрд░िрдд рд╡िрдзेрдпрдХ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╕्рд╡ीрдХृрддि рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рд╣ी рдХाрдиूрди рдмрдирддा рд╣ैं.

• рдХुрдЫ рд╡िрдзेрдпрдХ рдЬैрд╕ें рдзрди рд╡िрдзेрдпрдХ,рдирдпे рд░ाрдЬ्рдпों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг,рд╕ीрдоाрдУं рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рд╕े рд╕ंрдмрдзिрдд рд╡िрдзेрдпрдХ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рдкूрд░्рд╡ाрдиुрдорддि рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рд╣ी рд╕ंрд╕рдж рдоें рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХीрдпे рдЬा рд╕рдХрддें рд╣ैं.

                  • рд╕ैрдиिрдХ рд╢рдХ्рддि •


• рднाрд░рдд рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рддीрдиों рд╕ेрдиाрдУं рдХा рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рдХрдоांрдб़рд░ рд╣ोрддा рд╣ैं.рдЙрд╕े рдпुрдж्рдз рдХी рдШोрд╖рдгा рдФрд░ рд╢ांрддि рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиें рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддा рд╣ैं.

• рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рдпрд╣ рд╢рдХ्рддिрдпाँ рдоंрдд्рд░ीрдкрд░िрд╖рдж рдХे рдЕрдзीрди рд╣ैं,рдЬिрдирдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдоंрдд्рд░ीрдкрд░िрд╖рдж рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рд╕े рд╣ी рдХрд░рддा рд╣ैं.

                 • рдХूрдЯрдиिрддिрдХ рд╢рдХ्рддि •


рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ाрдз्рдпрдХ्рд╖ рд╣ोрддा рд╣ैं,рдЗрд╕ рд░ूрдк рдоें рд╕рдорд╕्рдд рд╕ंрдзिрдпा рддрдеा рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯрд░ीрдп рд╕рдордЭोрддें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдиाрдо рд╕े рд╣ी рд╕рдо्рдкрди्рди рд╣ोрддें рд╣ैं.

               • рди्рдпाрдпिрдХ рд╢рдХ्рддि •


• рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 72 рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рднाрд░рдд рдХे рд╕рднी рди्рдпाрдпाрд▓рдпों рдоें рджोрд╖рд╕िрдж्рдз рдард╣рд░ाрдпें рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рджрдг्рдб़ рдХो рдХ्рд╖рдоा,рд▓рдШुрдХрд░рдг,рдк्рд░рд╡िрд▓рдо्рдм,рд╡िрд░ाрдо рдпा рдкрд░िрд╣ाрд░ рдХрд░рдиें рдХी рд╢рдХ्рддि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ैं.

• рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 143 рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдпрд╣ рдЕрдзिрдХाрд░ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ैं,рдХि рд╡िрдзि рдХा рдХोрдИ рдк्рд░рд╢्рди рдЦрдб़ा рд╣ोрдиें рдкрд░ рд╡рд╣ рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХी рд░ाрдп рдоांрдЧ рд╕рдХрддा рд╣ैं.рдХिрди्рддु рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдРрд╕ी рдХिрд╕ी рд░ाрдп рдХो рдоांрдЧрдиें рдХे рд▓िрдпे рдмाрдз्рдп рдирд╣ी рд╣ैं.

              • рдЖрдкाрддрдХाрд▓ीрди рд╢рдХ्рддि •


• рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 352 рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдпुрдж्рдз,рдмाрд╣्рдп рдЖрдХ्рд░рдордг рдпा рд╕рд╢рд╕्рдд्рд░ рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЖрдкाрддрдХाрд▓  рдХी рдШोрд╖рдгा рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ैं.

• рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 356 рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рд░ाрдЬ्рдпों рдоें рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рддंрдд्рд░ рдХी рд╡िрдлрд▓рддा рдоें рдЖрдкाрдд рд╕्рдеिрддि рдХी рдШोрд╖рдгा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХрд░рддा рд╣ैं.

• рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╡िрдд्рддीрдп рдЖрдкाрддрдХाрд▓ рдХी рдШोрд╖рдгा рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 360 рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдХрд░рддा рд╣ैं.

• рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рдмрджрд▓рддी рднूрдоिрдХा


42 рд╡ें рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕ंрд╢ोрдзрди рдж्рдзाрд░ा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдоंрдд्рд░ीрдкрд░िрд╖рдж рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рдоाрдирдиें рд╣ेрддू рдмाрдз्рдп рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ैं.рдЬрдмрдХि 44 рд╡ें рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕ंрд╢ोрдзрди рдж्рдзाрд░ा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдЖрдкाрддрдХाрд▓ рд▓рдЧाрдиें рдХे рд▓िрдпें рдоंрдд्рд░ीрдкрд░िрд╖рдж рдХी рд▓िрдЦिрдд рд╕рд▓ाрд╣ рд▓ेрдиें рдХे рд▓िрдпे рдмाрдз्рдп рдХिрдпा рдЧрдпा.

 рдЗрди рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕ंрд╢ोрдзрди рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдХрдИ рдРрд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╣ुрдпे рдЬिрди्рд╣ोंрдиें рдЕрдкрдиें рдХाрд░्рдпों рд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдкрдж рдХी рдЧрд░िрдоा рдХो рдмрдв़ाрдпा ,рдРрд╕े рд╣ी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╣ुрдпे рдеे,рдбाँ.рдП.рдкी.рдЬे.рдЕрдм्рджुрд▓ рдХрд▓ाрдо рдЬिрди्рд╣ें рдЬрдирддा " рдкीрдкुрд▓्рд╕ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि" рдХे рд░ूрдк рдоें рдпाрдж рдХрд░рддी рд╣ैं.рдЗрди्рд╣ोंрдиें рджेрд╢ рдХो рд╡िрдХрд╕िрддрдд рдХрд░рдиें рд╣ेрддू "рд╡िрдЬрди - 2020" рджिрдпा.рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рд╢рд╣рд░ी рд╕ुрд╡िрдзाрдпें рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░рд╡ाрдиें рд╣ेрддू "рдк्рдпूрд░ा" рдоाрдбрд▓ рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рдХी. рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдХрд▓ाрдо рд╕ाрд╣ाрдм рдиें рдкंрдб़िрдд рдЬрд╡ाрд╣рд░рд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ू рдХी рддрд░рд╣ рдмрдЪ्рдЪों рдоें рднाрд░рдд рдХा рднрд╡िрд╖्рдп рджेрдЦा рдФрд░ рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдмрдб़ा рд╕рдкрдиा рджेрдЦрдиें рдФрд░ рдЙрд╕े рдкूрд░ा рдХрд░рдиें рд╣ेрддू рдХрдаिрди рдкрд░िрд╢्рд░рдо рдХрд░рдиें рд╣ेрддू рдк्рд░ेрд░िрдд рдХिрдпा.

рдХрд▓ाрдо рд╕ाрд╣ाрдм рд╕्рд╡ंрдп рд╕ाрджрдЧी рдФрд░ рдХрдаिрди рдкрд░िрд╢्рд░рдо рдХी рдк्рд░рддिрдоूрд░्рддि рдеें,рдЬिрди्рд╣ोंрдиें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рднрд╡рди рдоें рд╣рд░ рдЦा़рд╕ो - рдЖрдо рдХो рдк्рд░рд╡ेрд╢ рджिрдпा.



рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं: