#Green house effect
рд╕ूрд░्рдп рд╕े рдиिрдХрд▓рдиें рд╡ाрд▓ी рд╕ौрд░ рд╡िрдХिрд░рдг рдЬрдм рдк्рд░рде्рд╡ी рдкрд░ рдЧिрд░рддी рд╣ैं,рддो рдЙрд╕рдХी рдХुрдЫ рдоाрдд्рд░ा рдк्рд░рде्рд╡ी рдХे рд╡ाрдпुрдоंрдб़рд▓ рдж्рдзाрд░ा рд░ोрдХ рд▓ी рдЬाрддी рд╣ैं.рдЬिрд╕рд╕े рд╡ाрдпुрдоंрдб़рд▓ рдЧрд░्рдо рд╣ोрдХрд░ рдк्рд░рде्рд╡ी рдкрд░ рд╕्рдеिрдд рдЬीрд╡рдзाрд░िрдпों рдХे рдЕрдиूрдХूрд▓ рдмрдиा рд░рд╣рддा рд╣ैं.рдпрд╣ рд╕्рдеिрддि рдЧ्рд░ीрди рд╣ाрдКрд╕ рдк्рд░рднाрд╡ рдХрд╣рд▓ाрддी рд╣ैं.
рдЖрджрд░्рд╢ рдЧ्рд░ीрди рд╣ाрдКрд╕ рдк्рд░рднाрд╡ рдоें рд╡िрдХिрд░рдг рдХे 100% рднाрдЧ рдоें рд╕े 35% рднाрдЧ рдмाрд╣рд░ी рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдж्рдзाрд░ा рдкрд░ाрд╡рд░्рддिрдд рд╣ोрдХрд░ рдЕंрддрд░िрдХ्рд╖ рдоें рд╡िрд▓ीрди рд╣ो рдЬाрддा рд╣ैं.17% рднाрдЧ рдк्рд░рде्рд╡ी рдХी рд╕рддрд╣ рд╕े рдкрд░ाрд╡рд░्рддिрдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ैं.рддрдеा 48% рднाрдЧ рд╡ाрдпुрдоंрдб़рд▓ рдоें рд╡िрдХрд░िрдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ैं.рдпрд╣ рд╡िрдХрд░िрдд рд╡िрдХिрд░рдг рдк्рд░рде्рд╡ी рдХी рд╕рддрд╣ рдФрд░ рдЧैрд╕ों рдж्рдзाрд░ा рдЕрд╡рд╢ोрд╖िрдд рд╣ोрдХрд░ рдк्рд░рде्рд╡ी рдХे рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдХो рдЧрд░्рдо рд░рдЦрддी рд╣ैं.
# рдЧ्рд░ीрди рд╣ाрдКрд╕ рдк्рд░рднाрд╡ рдЗрддрдиा рдЪрд░्рдЪा рдоें рдХ्рдпों рд╣ैं? :::
рдк्рд░рде्рд╡ी рдкрд░ рдЧ्рд░ीрди рд╣ाрдКрд╕ рдк्рд░рднाрд╡ рдХे рд▓िрдпें рдЕрдиेрдХ рдЧैрд╕ें рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ рд╣ैं,рдЬैрд╕ें рдХाрд░्рдмрди рдбाрдЗ рдЖँрдХ्рд╕ाрдЗрдб़ (Co2),рдоीрдеेрди,рдиाрдЗрдЯ्рд░рд╕ рдЖँрдХ्рд╕ाрдЗрдб़ рдФрд░ рдХ्рд▓ोрд░ोрдл्рд▓ोрд░ो рдХाрд░्рдмрди (CFCs).
рдпे рдЧैрд╕ें рдКрд╖्рдоा рдХो рд░ोрдХрдХрд░ рдк्рд░рде्рд╡ी рдХे рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдХो рдЧрд░्рдо рдмрдиाрддी рд╣ैं.рдХुрд▓ рдКрд╖्рдоा рдХो рд░ोрдХрдиें рдоें рдХाрд░्рдмрди рдб़ाрдЗ рдЖँрдХ्рд╕ाрдЗрдб़ рдХा рдпोрдЧрджाрди 50% ,рдоिрдеेрди рдХा 18%,рдХ्рд▓ोрд░ोрдл्рд▓ोрд░ों рдХाрд░्рдмрди рдХा 14%,рддрдеा рдиाрдЗрдЯ्рд░рд╕ рдЖँрдХ्рд╕ाрдЗрдб़ рдХा 6% рд╣ैं.
рдкिрдЫрд▓ी рд╢рддाрдм्рджीрдпों рд╕े рд╡ाрд╣рдиों, рдХрд▓ рдХाрд░рдЦाрдиें рдФрд░ рддाрдк рдЖрдзाрд░िрдд рд╡िрдзुрдд рд╕ंрдпрдд्рд░ों рд╡ाрд▓ा рдФрдШोрдЧिрдХрд░рдг рдкрд╢्рдЪिрдо рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдкूрд░्рд╡ рддрдХ рдЬिрд╕ рддेрдЬी рд╕े рд╡िрд╕्рддाрд░िрдд рд╣ुрдЖ рд╣ैं.рдЙрд╕рдоें рдХाрд░्рдмрди рдб़ाрдИ рдЖँрдХ्рд╕ाрдЗрдб़ рдЧैрд╕ рдЙрдк - рдЙрдд्рдкाрдж рдХे рд░ूрдк рдоें рдиिрдХрд▓ рд░рд╣ी рд╣ैं,рдЬिрд╕рд╕े рдк्рд░рде्рд╡ी рдХा рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдЧрд░्рдоाрддा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ैं.
рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдпूрд░िрдпा рдЖрдзाрд░िрдд рд░ाрд╕ाрдпрдиिрдХ рдЦेрддी рд╕े рдиाрдЗрдЯ्рд░рд╕ рдЖँрдХ्рд╕ाрдЗрдб़ рдЙрдк - рдЙрдд्рдкाрдж рдХे рд░ूрдк рдоें рдоुрдХ्рдд рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ैं.
рдЬुрдЧाрд▓ी рдХрд░рдиें рд╡ाрд▓ें рдЬाрдирд╡рд░ों,рджрд▓рджрд▓ी рднूрдоिрдпों рдФрд░ рдзाрди рдХे рдЦेрддों рд╕े рдоिрдеेрди рдоुрдХ्рдд рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ैं.
рд░ेрдл्рд░ीрдЬрд░ेрдЯ़рд░ों,рдПрдпрд░ рдХंрдб़ीрд╢рдирд░ों рд╕े рдХ्рд▓ोрд░ोंрдл्рд▓ोрд░ों рдХाрд░्рдмрди рдоुрдХ्рдд рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ैं.рдЬрдмрдХि рдЗрди рдЧैрд╕ों рдХो рд╕ोрдЦрдХрд░ рдЖँрдХ्рд╕ीрдЬрди рдоुрдХ्рдд рдХрд░рдиें рд╡ाрд▓ें рдкैрдб़ - рдкौрдзों рдХी рд╕ँрдЦ्рдпा рд▓рдЧाрддाрд░ рдШрдЯ़ рд░рд╣ी рд╣ैं.
рдПрдХ рдЕрдз्рдпрдпрди рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ 18 рд╡ी рд╢рддाрдм्рджी рд╕े рдЕрдм рддрдХ рдк्рд░рде्рд╡ी рдХे рддाрдкрдоाрди рдоें 1.7 рдбिрдЧ्рд░ी рд╕ेंрдЯीрдЧ्рд░ेрдб़ рдХी рдмрдв़ोрддрд░ी рд╣ो рдЪुрдХी рд╣ैं.рддाрдкрдоाрди рдХी рдЗрд╕ рдоाрдоूрд▓ी рд╕ी рдмрдв़ोрддрд░ी рдиे рд╕्рддрдирдкाрдпी рдЬीрд╡рдзाрд░ीрдпों рдХे рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдХे рд╕ाрде рдк्рд░рде्рд╡ी рдХे рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдХो рдЧंрднीрд░ рдЪुрдиोंрддी рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░ рджी рд╣ैं,рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рд▓िрдпें рдЧ्рд▓ेрд╕िрдпрд░ों рд╕े рдмрд░्рдл рдкिрдШрд▓рдХрд░ рд╕рдоुрдж्рд░ рдХे рдкाрдиी рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ैं.рдЬिрд╕рд╕े рдХрдИ рдж्рдзीрдкों рдФрд░ рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯीрдп рд╢рд╣рд░ рдбुрдмрдиें рдХा рдЖрд╕рди्рди рд╕ंрдХрдЯ़ рдкैрджा рд╣ो рдЧрдпा рд╣ैं.
рдПрдХ рдЕрдз्рдпрдпрди рдоें рдмрддाрдпा рдЧрдпा рдХि рдк्рд░рде्рд╡ी рдХा рддाрдкрдоाрди рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╕े рдмрдв़рдиें рд╕े рдкिрдЫрд▓ी рд╢рддाрдм्рджी рд╕े рдЕрдм рддрдХ рдЬीрд╡ - рдЬंрддुрдУं рдХी рдкाँрдЪ рд╣рдЬाрд░ рдк्рд░рдЬाрддिрдпाँ рд╡िрд▓ुрдк्рдд рд╣ो рдЪुрдХी рд╣ैं,рдХ्рдпोंрдХि рдмрдв़рддें рддाрдкрдоाрди рдоें рдпे рдк्рд░рдЬाрддिрдпाँ рдЕрдкрдиे рдЖрдкрдХो рдЕрдиूрдХूрд▓िрдд рдирд╣ीं рдХрд░ рдкाрдИ рдеी.
рдЬाрдиें рдоाрдиें рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдгрд╡िрджों рдиे рдЕрдз्рдпрдпрди рдЙрдкрд░ांрдд рдпрд╣ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХिрдпा рд╣ैं,рдХि рдпрджि рдХाрд░्рдмрди рдб़ाрдИ рдЖँрдХ्рд╕ाрдЗрдб़ рдХा рдЙрдд्рд╕рд░्рдЬрди рдЗрд╕ी рд░рдл़्рддाрд░ рд╕े рдЪрд▓рддा рд░рд╣ा рддो рд╕рди् 2100 рддрдХ рдк्рд░рде्рд╡ी рдХा рддाрдкрдоाрди 15°C рдмрдв़ рдЬाрдпेрдЧा.।
рдк्рд░рде्рд╡ी рдХे рддाрдкрдоाрди рдоें рдЗрддрдиी рдмрдв़ोрддрд░ी рдХा рдЕрд░्рде рд╣ैं,рдЖрдзी рдк्рд░рде्рд╡ी рдкрд░ рдЬрд▓ рдк्рд▓ाрд╡рди рдЬिрд╕рдХी рдЪрдкेрдЯ़ рдоें рд╕рдоुрдж्рд░ рдХिрдиाрд░ें рдХे рд╢рд╣рд░ рдФрд░ рдж्рдзीрдк рдЖрдХрд░ рд╡्рдпाрдкрдХ рдЬрдирд╣ाрдиि рдХो рдкैрджा рдХрд░ेрдЧें.
рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ैं,рдХि 17 рд╡ी рд╢рддाрдм्рджी рдоें рдк्рд░рде्рд╡ी рдХा 75% рднाрдЧ рдШрдиें рдЬंрдЧрд▓ों рд╕े рдЖрдЪ्рдЫाрджिрдд рдеा.рдХिрди्рддु рдЖрдЬ рдк्рд░рде्рд╡ी рдкрд░ рдоाрдд्рд░ 30% рдЬंрдЧрд▓ рдмрдЪे рд╣ैं,рдЬो рд▓рдЧाрддाрд░ рдХрдо рд╣ोрддें рдЬा рд░рд╣ें рд╣ैं.рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдХाрд░्рдмрди рдб़ाрдИ рдЖँрдХ्рд╕ाрдЗрдб़ рдХा рдЙрдд्рд╕рд░्рдЬрди рдк्рд░рде्рд╡ी рдкрд░ рдмрдв़ рд░рд╣ा рд╣ैं,рдЙрд╕ рд╣िрд╕ाрдм рд╕े рдХाрд░्рдмрди рдб़ाрдИ рдЖँрдХ्рд╕ाрдЗрдб़ рдХा рдЕрд╡рд╢ोрд╖рдг рд╡ृрдХ्рд╖ों рдж्рдзाрд░ा рдирд╣ीं рд╣ो рдкा рд░рд╣ा рд╣ैं.।
■ рд╡िрдЯाрдоिрди рдбी рдХे рдмाрд░े рдоें рдЬाрдиें
рдХाрд░्рдмрди рдб़ाрдИ рдЖँрдХ्рд╕ाрдЗрдб़ рдХे рдЕрд╡рд╢ोрд╖рдг рдХे рд▓िрдпें рд╡्рдпाрдкрдХ рд╡ृрдХ्рд╖ाрд░ोрдкрдг рдЕрддि рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ैं.
рдк्рд░рде्рд╡ी рдкрд░ рдмрдв़рддा рдХाрд░्рдмрди рдб़ाрдИ рдЖँрдХ्рд╕ाрдЗрдб़ рдХा рд╕ंрдХेрди्рдж्рд░рдг рд╕े рдЖрдХ्рд╕ीрдЬрди рдХी рдоाрдд्рд░ा рднी рдШрдЯ рд░рд╣ी рд╣ैं,рдЬो рдордиुрд╖्рдп рдХी рдк्рд░ाрдгрд╡ाрдпु рд╣ैं,рдкрд╣ाрдб़ों рдкрд░ рдЖрдХ्рд╕ीрдЬрди рдХा рд╕्рддрд░ рддрдп рд▓ेрд╡рд▓ рд╕े рдХрдо рд╣ोрдиें рдХा рднी рдпрд╣ी рдк्рд░рдоुрдЦ рдХाрд░рдг рд╣ैं.
рдиेрдкाрд▓ рдоें рдоाँрдКрдЯ़ рдПрд╡рд░ेрд╕्рдЯ рдкрд░ рдкрд░्рд╡рддाрд░ोрд╣ीрдпों рдХो рдХрдИ рд╕ाрд▓ों рд╕े рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди рдХрд░рдиें рд╡ाрд▓ें рд╢ेрд░рдкाрдУं рдХा рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд░ूрдк рд╕े рдоाрдирдиा рд╣ैं,рдХि рдкिрдЫрд▓ें рдХुрдЫ рджрд╢рдХों рдоें рд╣िрдоाрд▓рдп рдкрд░ рдЖрдХ्рд╕ीрдЬрди рдХे рд╕्рддрд░ рдоें рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рдХрдоी рдЖрдИ рд╣ैं.
рдХुрдЫ рджрд╢рдХों рдкрд╣рд▓ें рдпे рд▓ोрдЧ рдоाँрдКрдЯ़ рдПрд╡рд░ेрд╕्рдЯ рдХी рдЖрдзी рджूрд░ी рдмिрдиा рдЖँрдХ्рд╕ीрдЬрди рд╕िрд▓ेंрдб़рд░ рдХे рддрдп рдХрд░ рд▓ेрддें рдеें,рдХिрди्рддु рдЕрдм рд╢ुрд░ूрдЖрддी рдЪрдв़ाрдИ рдоें рд╣ी рдЖँрдХ्рд╕ीрдЬрди рд╕िрд▓ेंрдб़рд░ рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХी рдЬाрддी рд╣ैं.
рдпрд╣ी рд╣ाрд▓ рдЕрдорд░рдиाрде рдпाрдд्рд░ा рдХा рднी рд╣ैं.
рд░ेрдл्рд░ीрдЬрд░ेрд╢рди,рдПрдпрд░ рдХंрдб़ीрд╢рдирд░,рддрдеा рдПрд▓्рдпूрдоिрдиिрдпрдо рдЙрдШोрдЧो рд╕े рдиिрдХрд▓рдиें рд╡ाрд▓ी рдХ्рд▓ोрд░ोрдл्рд▓ोрд░ों рдХाрд░्рдмрди рдоें рдХाрд░्рдмрди рдб़ाрдИ рдЖँрдХ्рд╕ाрдЗрдб़ рдХे рдоुрдХाрдмрд▓े 800 рдЧुрдиा рдк्рд░рде्рд╡ी рдХो рдЧрд░्рдоाрдиें рдХी рдХ्рд╖рдорддा рд╣ोрддी рд╣ैं.рдЗрд╕рдоें рдоोрдЬूрдж рдХ्рд▓ोрд░िрди рдЧैрд╕ рдХा рдПрдХ рдЕрди्рдп рдШाрддрдХ рдк्рд░рднाрд╡ рдпрд╣ рд╣ैं,рдХि рдпрд╣ рдЧैрд╕ рдк्рд░рде्рд╡ी рдХो рдкрд░ाрдмैंрдЧрдиी рд╡िрдХिрд░рдгों рд╕े рдмрдЪाрдиें рд╡ाрд▓ी рдУрдЬोрди рдкрд░рдд рдХो рддोрдб़ рджेрддी рд╣ैं.
рдкрд░ाрдмैंрдЧрдиी рд╡िрдХिрд░рдг рдпрджि рд╕्рд╡рд╕्рде рдордиुрд╖्рдп рдХी рдд्рд╡рдЪा рдХे рд╕ंрдкрд░्рдХ рдоें рдЖрддी рд╣ैं,рддो рдЗрд╕рд╕े рдд्рд╡рдЪा рдХा рдХैंрд╕рд░ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ैं.
рд╢िрдХाрдЧो рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдзाрд▓рдп рдХे рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдгрд╡िрдж рдбाँ.рд░ाрдоाрдиाрдерди рдХा рдоाрдирдиा рд╣ैं,рдХि рдЕрдм рдпрджि рдк्рд░рджूрд╖рдгрдХाрд░ी рдЧैрд╕ рд╡ाрдпुрдоंрдб़рд▓ рдоें рдирд╣ी рднी рдЫोрдбी рдЬाрдпें рддो рд╡ाрдпुрдоंрдб़рд▓ рдоें рдЗрддрдиी рдЕрдзिрдХ рд╡िрдиाрд╢рдХाрд░ी рдЧैрд╕ें рд╡िрдзрдоाрди рд╣ैं,рдЬो рдк्рд░рде्рд╡ी рдХा рддाрдкрдоाрди 2030 рддрдХ 5° C рддрдХ рдмрдв़ाрдиें рдХे рд▓िрдпें рдкрд░्рдпाрдк्рдд рд╣ैं.рдпрд╣ рдмрдв़рддा рддाрдкрдоाрди рдЕрдоेрд░िрдХा рд╕рдоेрдд рд╡िрд╢्рд╡ рдоें рд▓рдЧाрддाрд░ рддूрдлाрди рд▓ाрдпेрдЧा.
рдпрджि рдЧ्рд░ीрди рд╣ाрдКрд╕ рдк्рд░рднाрд╡ рдХो рдХрдо рдХрд░рдиें рд╣ेрддू рдоाрдирд╡ीрдп рдЪेрддрдиा рднी рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рд╕ोрдИ рд░рд╣ी рдЬैрд╕ें рдЕрднी рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рд╡िрднिрди्рди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ों рдХे рдордз्рдп рд╕ोрдИ рд╣ुрдИ рд╣ैं,рддो рднाрд░рддीрдп рдЧ्рд░ंрдеों рдоें рдЙрд▓्рд▓ेрдЦिрдд рдк्рд░рде्рд╡ी рдкрд░ рдЬрд▓рдк्рд▓ाрд╡рди рдХी рднрд╡िрд╖्рдпрд╡ाрдгी рдХрд▓рдпुрдЧ рдХे рд╢ुрд░ूрдЖрдд рдоें рд╣ी рдЪрд░िрддाрд░्рде рд╣ो рдЬाрд╡ेрдЧी.
рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं:
рдЯिрдк्рдкрдгी рдкोрд╕्рдЯ рдХрд░ें