рдк्рд░рд╢्рди = #1.рднाрд░рдд рдХा рдХौंрди рд╕ा рдкрд░рдоाрдгु рд╕ंрдпрдд्рд░ 4 рднूрдХрдо्рдкीрдп рдкेрдЯी рдоें рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдирд░ोрд░ा рдкрд░рдоाрдгु рд╕ंрдпрдд्рд░ 4 рднूрдХрдо्рдкीрдп рдкेрдЯी рдоें рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди = 2.рднाрд░рдд рдХा рд╕ोрд▓рд╣рд╡ाँ рдЬैрд╡рдордг्рдб़рд▓ рдЖрд░рдХ्рд╖िрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ 'рд╢ीрдд рдорд░ूрд╕्рдерд▓ '(Cold Desert) рдХрд╣ाँ рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рднाрд░рдд рдХा рд╕ोрд▓рд╣рд╡ाँ рдЬैрд╡рдордг्рдб़рд▓ рдЖрд░рдХ्рд╖िрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ ' рд╢ीрдд рдорд░ूрд╕्рдерд▓ ' рд╣िрдоाрдЪрд▓ рдк्рд░рджेрд╢ ' рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди = #3.рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдирдЧрд░ीрдХृрдд рдорд╣ाрдж्рдзीрдк рдХोंрди - рд╕ा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдпूрд░ोрдк
рдЙрдд्рддрд░ = рдпूрд░ोрдкिрдпрди рдпूрдиिрдпрди рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп рдм्рд░ुрд╕ेрд▓्рд╕ (Brusells) ,рдЬрд░्рдордиी рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди = #5. рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдпुрдЧ्рдоों рдоें рд╕े рдХौंрди - рд╕ा рд╕ुрдоेрд▓िрдд рдирд╣ीं рд╣ैं ?
(A). рдмुрдб़ाрдкेрд╕्рдЯ -- рд╣ंрдЧрд░ी
(B).рдХिंрд╢ाрд╕ा -- рдЬैрд░े
(c). рдиैрд░ोрдмी -- рдХेрди्рдпा
(D).рдХ्рд░ाрдЗрд╕्рдЯ़ рдЪрд░्рдЪ. -- рди्рдпूрдЬीрд▓ैंрдб़
рдЙрдд्рддрд░ = рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рдпुрдЧ्рдоों рдоें D рдпुрдЧ्рдо рдмैрдоेрд▓ рд╣ैं.рди्рдпूрдЬीрд▓ैंрдб़ ( Newseland) рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рд╡ैрд▓िрдЧ्рдЯ़рди рд╣ैं.рдЬрдмрдХि рдХ्рд░ाрдЗрд╕्рдЯ़ рдЪрд░्рдЪ рди्рдпूрдЬीрд▓ैंрдб़ рдХा рдПрдХ рдк्рд░рдоुрдЦ рд╢рд╣рд░ рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди = #6.рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдЬрд▓рд╡ाрдпुрдУं рдоें рдХौрди рджाрдм рдкेрдЯ़िрдпों рдХे рд╕्рдеाрдиाрди्рддрд░рдг рд╕े рд╕ंрдмрдзिрдд рд╣ैं ?
#1. рд╡िрд╖ुрд╡рддрд░ेрдЦीрдп рдЬрд▓рд╡ाрдпु.
#2. рднूрдордз्рдп рд╕ाрдЧрд░ीрдп рдЬрд▓рд╡ाрдпु.
#3. рдоाрдирд╕ूрди рдЬрд▓рд╡ाрдпु
#4. рдкрд╢्рдЪिрдо рдпूрд░ोрдкीрдп рдЬрд▓рд╡ाрдпु
рдЙрдд्рддрд░ = рднूрдордз्рдп рд╕ाрдЧрд░ीрдп рдФрд░ рдоाрдирд╕ूрди рдЬрд▓рд╡ाрдпु рджाрдм рдкेрдЯ़िрдпों рдХे рд╕्рдеाрдиांрддрд░рдг рд╕े рд╕ंрдмрдзिрдд рд╣ैं.
рдЙрдд्рддрд░ = рдЧेंрд╣ू (Wheat)
рдк्рд░рд╢्рди # 25.рдХрди्рд╣ैрдпाрд▓ाрд▓ рдоाрдгिрдХрд▓ाрд▓ рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╣िрди्рджी рд╕ंрд╕्рдеाрди рдХрд╣ाँ рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЖрдЧрд░ा рдоें
рдк्рд░рд╢्рди # 26.рдзुрд░िрдпा рд▓ोрдХрдиृрдд्рдп рдХिрд╕ рдЕंрдЪрд▓ рд╕े рд╕ंрдмрдзिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдмुрди्рджेрд▓рдЦंрдб़
рдк्рд░рд╢्рди #27.рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдк्рд░рдердо рд░ाрдЬ्рдпрдкाрд▓ рдХौрди рдеे ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╕рд░ोрдЬрдиी рдиाрдпрдбू
рдк्рд░рд╢्рди #28.рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╕рдоाрдЪाрд░ рдкрдд्рд░ों рдХे рд╕ंрд╕्рдеाрдкрдХों рдХे рдиाрдо рдмрддाрдИрдпे ?
(рдЕ).рджैрдиिрдХ рдЖрдЬ
(рдм).рдж рд▓ीрдб़рд░
(рд╕).рдж рдиेрд╢рдирд▓ рд╣ेрд░ाрд▓्рдб़
(рдж).рдж рдкाрдпोрдиिрдпрд░
рдЙрдд्рддрд░ =
(рдЕ) рджैрдиिрдХ рдЖрдЬ. ---- рд╢िрд╡рдк्рд░рд╕ाрдж рдЧुрдк्рдд
(рдм) рдж рд▓ीрдб़рд░. ---- рдорджрдирдоोрд╣рди рдоाрд▓рд╡ीрдп
(рд╕) рдж рдиेрд╢рдирд▓ рд╣ेрд░ाрд▓्рдб़ ---- рдЬрд╡ाрд╣рд░ рд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ू
(рдж) рдж рдкाрдпोрдиिрдпрд░. ---- рдЬाрд░्рдЬ рдПрд▓рди
рдк्рд░рд╢्рди # 29.рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдоेрд▓ों рдХे рдЖрдпोрдЬрди рд╕्рдерд▓ рдХे рдиाрдо рдмрддाрдИрдпें ?
рдЕ.рдкрд╢ु рдоेрд▓ा
рдм. рдз्рд░ुрдкрдж рдоेрд▓ा
рд╕. рдЧोрд╡िрди्рдж рд╕ाрд╣рдм рдоेрд▓ा
рдж. рдоाрдШ рдоेрд▓ा
рдЙрдд्рддрд░ =
рдЕ. рдкрд╢ु рдоेрд▓ा ---- рдмрдЯेрд╢्рд╡рд░
рдм. рдз्рд░ुрдкрдж рдоेрд▓ा ---- рд╡ाрд░ाрдгрд╕ी
рд╕. рдЧोрд╡िрди्рдж рд╕ाрд╣ाрдм ---- рдЕрдо्рдмेрдб़рдХрд░ рдирдЧрд░
рдоेрд▓ा
рдж. рдоाрдШ рдоेрд▓ा ---- рдЗрд▓ाрд╣рдмाрдж
рдк्рд░рд╢्рди #30.рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдФрдШोрдЧिрдХ рдХेрди्рдж्рд░ों рдоें рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдШोрдЧों рдХे рдмाрд░ें рдоें рдмрддाрдЗрдпें ?
(рдЕ) рдЖрдЧрд░ा
(рдм) рдХाрдирдкुрд░
(рд╕) рдоेрд░рда
(рдж) рдоुрд░ाрджाрдмाрдж
рдЙрдд्рддрд░ =
(рдЕ) рдЖрдЧрд░ा :::::: рдкрд░्рдпрдЯ़рди
(рдм) рдХाрдирдкुрд░ :::::: рдЪрдордб़े рдХा рд╕ाрдоाрди
(рд╕) рдоेрд░рда. :::::: рдЦेрд▓рдХूрдж рдХा рд╕ाрдоाрди
(рдж) рдоुрд░ाрджाрдмाрдж ::::: рдзाрддु рдХा рд╕ाрдоाрди
рдк्рд░рд╢्рди #31.рдЧंрдЧा рдирджी рдХे рдХिрд╕ рдЬрд▓рдоाрд░्рдЧ рдХो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЬрд▓ рдоाрд░्рдЧ рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЗрд▓ाрд╣рдмाрдж рд╕े рд╣рд▓्рджिрдпा рддрдХ рдХा рдЬрд▓ рдоाрд░्рдЧ
рдк्рд░рд╢्рди #32. рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдкाрд░рдкंрд░िрдХ рдХрд▓ा рд╢िрд▓्рдк рдХो рдЙрдирд╕े рд╕рдо्рдмрдж्рдз рд╕्рдеाрдиों рдХे рдмाрд░ें рдоें рдмрддाрдЗрдпें ?
(рдЕ). рдоिрдЯ्рдЯी рдХे рдмрд░्рддрди
(рдм) рдХाрд╖्рда рдирдХ्рдХाрд╕ी
(рд╕) рдХाрд╖्рда рдкाрджुрдХा (рдЦрдб़ाрдК)
(рдж) рдЬрд░ी
рдЙрдд्рддрд░ =
(рдЕ) рдоिрдЯ्рдЯी рдХे рдмрд░्рддрди ==== рдЦ़ुрд░्рдЬा
(рдм) рдХाрд╖्рда рдирдХ्рдХाрд╕ी ==== рд╕ाрд╣рд░рдирдкुрд░
(рд╕) рдХाрд╖्рда рдкाрджुрдХा ==== рдкीрд▓ीрднीрдд
(рдж) рдЬрд░ी ==== рдмрд░ेрд▓ी
рдк्рд░рд╢्рди #33.рднाрд░рддीрдп рдкुрд░ाрддрдд्рд╡ рд╕рд░्рд╡ेрдХ्рд╖рдг (Archaeological survey of India) рдХिрд╕рдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें рд╣ुрдИ ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд▓ाрд░्рдб़ рдХрд░्рдЬрди рдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें
рдк्рд░рд╢्рди #34.рд╕िрди्рдзु рдШाрдЯ़ी рд╕рдн्рдпрддा (Indus belly civilisation) рдоें рдЙрди्рдирдд рдЬрд▓ рдк्рд░рдмंрдзрди рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рд╕ाрдХ्рд╖्рдп рдХрд╣ाँ рд╕े рдоिрд▓े рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ =рдзौрд▓ाрд╡ीрд░ा рд╕े
рдк्рд░рд╢्рди #35 рдЛрдЧ्рд╡ेрдж рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдоंрдд्рд░ рдХिрд╕ рджेрд╡рддा рдХो рд╕рдорд░्рдкिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЕрдЧ्рдиि рдХो
рдк्рд░рд╢्рди #36.рд╕рддी рдк्рд░рдеा рдХा рдк्рд░рдердо рдЕрднिрд▓ेрдЦिрдХ рд╕ाрдХ्рд╖्рдп рдХрд╣ाँ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдРрд░рдг рд╕्рддंрдн рд╕े
рдк्рд░рд╢्рди #37.рдзौрд▓ाрд╡ीрд░ा рдХिрд╕ рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЧुрдЬрд░ाрдд
рдк्рд░рд╢्рди #38.рдк्рд░рдердо рдмौрдж्рдз рд╕ंрдЧрддि рдХा рдЖрдпोрдЬрди рдХिрд╕рдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЕрдЬाрддрд╢рдд्рд░ु рдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें
рдк्рд░рд╢्рди#39.рдХिрд╕ рдЧुрдк्рдд рд╢ाрд╕рдХ рдиे рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рд╕िрдХ्рдХे рдЬाрд░ी рдХिрдпे рдеे ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЪрди्рдж्рд░рдЧुрдк्рдд рдк्рд░рдердо
рдк्рд░рд╢्рди #40.рд╕िंрдЪाрдИ рдкрд░ рдХрд░ рд▓рдЧाрдиें рд╡ाрд▓ा рдк्рд░рдердо рд╕ुрд▓्рддाрди рдХौрди рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдлिрд░ोрдЬрд╢ाрд╣ рддुрдЧрд▓рдХ
рдк्рд░рд╢्рди # 41.рдордз्рдпрдХाрд▓ीрди рдХिрд╕ рд╕ंрдд рдХा рдЬрди्рдо рдк्рд░рдпाрдЧ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд░ाрдоाрдиंрдж рдХा рдЬрди्рдо рдк्рд░рдпाрдЧ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा.
рдк्рд░рд╢्рди # 42.рдХिрд╕ рдордз्рдпрдХाрд▓ीрди рд╢ाрд╕рдХ рдиे рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╡िрддрд░рдг рдк्рд░рдгाрд▓ी (Public Distribution System) рдХी рд╢ुрд░ूрдЖрдд рдХी рдеी ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЕрд▓ाрдЙрдж्рджीрди рдЦिрд▓рдЬी
рдк्рд░рд╢्рди # 43.рдХिрд╕ рдоुрдЧрд▓ рдмाрджрд╢ाрд╣ рдиे "рд╕िрдЬрджा"рдХे рдИрд░ाрдиी рд░िрд╡ाрдЬ рдХो рд╕рдоाрдк्рдд рдХिрдпा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╢ाрд╣рдЬंрд╣ा рдиे
рдк्рд░рд╢्рди # 44.рдЖंрдЧ्рд▓ - рдиेрдкाрд▓ рдпुрдж्рдз рдХिрд╕ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд▓ाрд░्рдб़ рд╣ेрд╕्рдЯिंрдЧ
рдк्рд░рд╢्рди # 45.рд╕िрдХ्рдЦ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдХा рдЕंрддिрдо рд╢ाрд╕рдХ рдХौрди рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рджрд▓ीрдк рд╕िंрд╣
рдк्рд░рд╢्рди # 46.рдХिрд╕ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХे рдж्рдзाрд░ा рдХрд▓рдХрдд्рддा рдоें рд╕рд░्рд╡ोंрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ рдеी ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд░ेрдЧुрд▓ेрдЯिंрдЧ рдПрдХ्рдЯ, 1773
рдк्рд░рд╢्рди #47.рдИрд╕्рдЯ़ рдЗंрдб़िрдпा рдХрдо्рдкрдиी рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдХे рд╕рдордп рдЗंрдЧ्рд▓ैंрдб़ рдХा рд╢ाрд╕рдХ рдХौрди рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдПрд▓िрдЬोрдмेрде рдк्рд░рдердо
рдк्рд░рд╢्рди #48.рдЕрдЧрд╕्рдд 1946 рдоें рдЧрдаिрдд рдк्рд░рдердо рдЕंрддрд░िрдо рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рд╕рджрд╕्рдп рдиिрдо्рди рдоें рд╕े рдХौрди рдирд╣ीं рдеा ?
(рдЕ) рд╕ी.рд░ाрдЬрдЧोрдкाрд▓рдЪाрд░ी
(рдм) рдбाँ.рд░ाрдЬेрди्рдж्рд░ рдк्рд░рд╕ाрдж
(рд╕) рдбाँ.рдПрд╕.рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдгрди
(рдж) рдЬрдЧрдЬीрд╡рди рд░ाрдо
рдЙрдд्рддрд░ = рдбाँ.рдПрд╕.рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдгрди
рдк्рд░рд╢्рди # 49.рд▓ाрд░्рдб़ рдХाрд░्рдирд╡ाрд▓िрд╕ рдХा рд╕्рдеाрдпी рдмрди्рджोंрдмрд╕्рдд рдХिрд╕ рд╕рди् рдоें рд▓ाрдЧू рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = 1793 рдИ.рдоें
рд░ाрдЬ्рдпрдкाрд▓ рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдХा рдкрд░ीрд░рдХ्рд╖рдХ рдпा рдХेрди्рдж्рд░ рдХा рдПрдЬेंрдЯ़ рдПрдХ рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдк्рд░рд╢्рди # 50.рд╕ांрдЦ्рдп рджрд░्рд╢рди рдХा рдк्рд░рддिрдкाрджрди рдХिрд╕рдХे рдж्рдзाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдорд╣рд░्рд╖ि рдХрдкिрд▓
рдк्рд░рд╢्рди # 51.рдЬैрди рдзрд░्рдо рдХे рд╕ंрд╕्рдеाрдкрдХ рдХौрди рдеें ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЛрд╖рдн рджेрд╡
рдк्рд░рд╢्рди #52.рдХिрд╕ рдорд╣ाрдкुрд░ूрд╖ рдХो Light of Asia рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЧौрддрдо рдмुрдж्рдз рдХो
рдк्рд░рд╢्рди #53.рдЧाँрдзी рдЬी рдХो рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо " рдорд╣ाрдд्рдоा" рдХिрд╕рдиें рдХрд╣ा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╕ुрднाрд╖рдЪрди्рдж्рд░ рдмोрд╕ рдиे
рдк्рд░рд╢्рди #54.рдХिрд╕ рдорд╣िрд▓ा рдиे рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рддिрд░ंрдЧा рдлрд╣рд░ाрдпा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдоेрдб़рдо рднीрдХाрдЬी рдХाрдоा
рдк्рд░рд╢्рди #55.рднाрд░рддीрдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдФрд░ рдПंрд╡ рдоुрд╕्рд▓िрдо рд▓ीрдЧ рдХे рдордз्рдп "рд▓рдЦрдирдК рд╕рдордЭोрддा " рдХрдм рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░िрдд рд╣ुрдЖ рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = 1916 рдоें
рдк्рд░рд╢्рди #56.рдЕрд╕рд╣рдЖрди्рджोंрд▓рди рдХे рджोрд░ाрди рдХिрд╕рдиें рд╡िрджेрд╢ी рд╡рд╕्рдд्рд░ों рдХो рдЬрд▓ाрдП рдЬाрдиें рдХो 'рдЕрд╡िрд╡ेрдХी рдмрд░्рдмाрджी ' рдмрддाрдпा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд░рд╡ीрди्рдж्рд░рдиाрде рдЯैрдЧोрд░ рдиे
рдк्рд░рд╢्рди #57.рдПрдХ рд╡рд░्рд╖ рдХे рднीрддрд░ рд╕्рд╡рд░ाрдЬ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХिрд╕ рдЖंрджोंрд▓рди рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЕрд╕рд╣рдпोрдЧ рдЖрди्рджोंрд▓рди (Non-Coperation) рдХा
рдк्рд░рд╢्рди # 58.рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧाँрдзी рдХी рдЬीрд╡рдиी рд▓िрдЦрдиें рд╡ाрд▓े рд▓ुрдИ рдлिрд╢्рдЪрд░ рдХिрд╕ рдЖंрджोंрд▓рди рд╕े рд╕рдо्рдмंрдж्рдз рдеे ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╕рд╡िрдирдп рдЕрд╡рдЬ्рдЮा рдЖंрджोंрд▓рди рд╕े
рдк्рд░рд╢्рди # 59.рдЬрд╡ाрд╣рд░ рд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ू рдиे 'рдбिрд╕्рдХрд╡рд░ी рдЖँрдл рдЗंрдб़िрдпा' рдХिрд╕ рдЬेрд▓ рдоें рд▓िрдЦी рдеी?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЕрд╣рдорджрдирдЧрд░ рдЬेрд▓ рдоें
рдк्рд░рд╢्рди #60.рднाрд░рддीрдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХрдм рд╣ुрдИ рдеी ?
рдЙрдд्рддрд░ :::рд╡рд░्рд╖ 1985 рдоें,
рдк्рд░рд╢्рди # 61.'' рддрдеाрдХрдеिрдд рдк्рд░рдердо рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рди рдк्рд░рдердо, рди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдФрд░ рди рд╣ी рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рдеा"рдпрд╣ рдХрдерди рдХिрд╕рдиें рдХрд╣ा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЖрд░.рд╕ी.рдордЬूрдорджाрд░
рдк्рд░рд╢्рди #62._ рднाрд░рддीрдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХे рд▓рдЦрдирдК рдЕрдзिрд╡ेрд╢рди рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рдХिрд╕рдиें рдХी рдеी ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЕрдо्рдмिрдХा рдЪрд░рдг рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рд▓рдЦрдирдК рдЕрдзिрд╡ेрд╢рди рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рдХी рдеी.рдпрд╣ рдЕрдзिрд╡ेрд╢рди 1916 рдоें рд╣ुрдЖ рдеा.рдЗрд╕ рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдФрд░ рдоुрд╕्рд▓िрдо рд▓ीрдЧ рдХे рдордз्рдп рд╕рдордЭोрддा рдеी.
рдк्рд░рд╢्рди #63_India's Struggle for Independence рдкुрд╕्рддрдХ рдХिрд╕рдиें рд▓िрдЦी ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╡िрдкिрди рдЪрди्рдж्рд░
рдк्рд░рд╢्рди #64_ рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрдЧрдарди рдХे рдоुрддाрдмिрдХ рдПрдХ рдирдЧрд░ рдХे рд▓िрдпे рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рдз्рд╡рдиि рдк्рд░рджूрд╖рдг рд╕्рддрд░ рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = 45 рдбेрд╕िрдмрд▓
рдк्рд░рд╢्рди # 65_рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЧंрдЧा рдирджी рдмेрд╕िрди рдк्рд░ाрдзिрдХрд░рдг рдХा рдЧрдарди рдХрдм рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░= рдлрд░рд╡рд░ी 2009 рдоें.
рдЙрдд्рддрд░ = рдирд░ोрд░ा рдкрд░рдоाрдгु рд╕ंрдпрдд्рд░ 4 рднूрдХрдо्рдкीрдп рдкेрдЯी рдоें рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди = 2.рднाрд░рдд рдХा рд╕ोрд▓рд╣рд╡ाँ рдЬैрд╡рдордг्рдб़рд▓ рдЖрд░рдХ्рд╖िрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ 'рд╢ीрдд рдорд░ूрд╕्рдерд▓ '(Cold Desert) рдХрд╣ाँ рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рднाрд░рдд рдХा рд╕ोрд▓рд╣рд╡ाँ рдЬैрд╡рдордг्рдб़рд▓ рдЖрд░рдХ्рд╖िрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ ' рд╢ीрдд рдорд░ूрд╕्рдерд▓ ' рд╣िрдоाрдЪрд▓ рдк्рд░рджेрд╢ ' рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди = #3.рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдирдЧрд░ीрдХृрдд рдорд╣ाрдж्рдзीрдк рдХोंрди - рд╕ा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдпूрд░ोрдк
рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рдЕрдиूрд╕ूрдЪीрдпाँ
рдк्рд░рд╢्рди = #4. рдпूрд░ोрдкीрдпрди рд╕ंрдШ (Utopian union) рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп рдХрд╣ाँ рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?рдЙрдд्рддрд░ = рдпूрд░ोрдкिрдпрди рдпूрдиिрдпрди рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп рдм्рд░ुрд╕ेрд▓्рд╕ (Brusells) ,рдЬрд░्рдордиी рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди = #5. рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдпुрдЧ्рдоों рдоें рд╕े рдХौंрди - рд╕ा рд╕ुрдоेрд▓िрдд рдирд╣ीं рд╣ैं ?
(A). рдмुрдб़ाрдкेрд╕्рдЯ -- рд╣ंрдЧрд░ी
(B).рдХिंрд╢ाрд╕ा -- рдЬैрд░े
(c). рдиैрд░ोрдмी -- рдХेрди्рдпा
(D).рдХ्рд░ाрдЗрд╕्рдЯ़ рдЪрд░्рдЪ. -- рди्рдпूрдЬीрд▓ैंрдб़
рдЙрдд्рддрд░ = рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рдпुрдЧ्рдоों рдоें D рдпुрдЧ्рдо рдмैрдоेрд▓ рд╣ैं.рди्рдпूрдЬीрд▓ैंрдб़ ( Newseland) рдХी рд░ाрдЬрдзाрдиी рд╡ैрд▓िрдЧ्рдЯ़рди рд╣ैं.рдЬрдмрдХि рдХ्рд░ाрдЗрд╕्рдЯ़ рдЪрд░्рдЪ рди्рдпूрдЬीрд▓ैंрдб़ рдХा рдПрдХ рдк्рд░рдоुрдЦ рд╢рд╣рд░ рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди = #6.рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдЬрд▓рд╡ाрдпुрдУं рдоें рдХौрди рджाрдм рдкेрдЯ़िрдпों рдХे рд╕्рдеाрдиाрди्рддрд░рдг рд╕े рд╕ंрдмрдзिрдд рд╣ैं ?
#1. рд╡िрд╖ुрд╡рддрд░ेрдЦीрдп рдЬрд▓рд╡ाрдпु.
#2. рднूрдордз्рдп рд╕ाрдЧрд░ीрдп рдЬрд▓рд╡ाрдпु.
#3. рдоाрдирд╕ूрди рдЬрд▓рд╡ाрдпु
#4. рдкрд╢्рдЪिрдо рдпूрд░ोрдкीрдп рдЬрд▓рд╡ाрдпु
рдЙрдд्рддрд░ = рднूрдордз्рдп рд╕ाрдЧрд░ीрдп рдФрд░ рдоाрдирд╕ूрди рдЬрд▓рд╡ाрдпु рджाрдм рдкेрдЯ़िрдпों рдХे рд╕्рдеाрдиांрддрд░рдг рд╕े рд╕ंрдмрдзिрдд рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди = 7.рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдХिрд╕ рдЕрдл्рд░ीрдХी рджेрд╢ рдХी рд╕ीрдоा рднूрдордз्рдп рд╕ाрдЧрд░ рд╕े рдирд╣ीं рдоिрд▓рддी рд╣ैं ?
#1.рдЕрд▓्рдЬीрд░िрдпा.
#2.рдЪाрдб़.
#3.рдоोрд░рдХ्рдХों.
#4.рдЯ्рдпूрдиिрд╢िрдпा.
рдЙрдд्рддрд░ = рдЪाрдб़ рдХी рд╕ीрдоा рднूрдордз्рдп рд╕ाрдЧрд░ рдХो рд╕्рдкрд░्рд╢ рдирд╣ीं рдХрд░рддी рд╣ैं.
рд▓ीрдмिрдпा рддрдеा рдоिрд╕्рд░ рдЕрди्рдп рдЕрдл्рд░ीрдХी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рд╣ैं,рдЬिрдирдХी рд╕ीрдоा рднूрдордз्рдп рд╕ाрдЧрд░ рд╕े рдоिрд▓рддी рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди = #8.рдб़ोрд╡рд░ рдЬрд▓рд╕рди्рдзि рдХिрди рд╕ाрдЧрд░ों рдХो рдЬोрдб़рддी рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдб़ोрд╡рд░ рдЬрд▓рд╕ंрдзि рдЙрдд्рддрд░ рд╕ाрдЧрд░ рдПंрд╡ рдЗंрдЧрд▓िрд╢ рдЪेрдирд▓ рдХो рдЬोрдб़рддी рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди = #9. рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдкрд░्рд╡рддों рдХो рдЙрдирдХे рджेрд╢ рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ोंрдиें рдХे рдХ्рд░рдо рдоें рд╕ुрдоेрд▓िрдд рдХрд░ें ?
рдкрд░्рд╡рдд. рджेрд╢
1.рдЕрд▓ेрдШрдиी --- рдХрдиाрдб़ा
2.рдХेंрдЯ़ाрдм्рд░िрдпрди. --- рдИрд░ाрди
3. рдПрд▓рдмुрд░्рдЬ --- рд╕्рдкेрди
4.рдоैрдХेрди्рдЬी --- рдЕрдоेрд░िрдХा
рдЙрдд्рддрд░ =
1. рдЕрд▓рдШेрдиी --- рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдоेрд░िрдХा
2.рдХैрдг्рдЯाрдм्рд░िрдпрди --- рд╕्рдкेрди
3.рдПрд▓рдмुрд░्рдЬ --- рдИрд░ाрди
4.рдоैрдХेрди्рдЬी --- рдХрдиाрдб़ा
рдк्рд░рд╢्рди #10.рднाрд░рдд рдХी рд╕рдмрд╕े рдЖрдШ (primitive) рдЬрдирдЬाрддि рдХौंрди - рд╕ी рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЧोंрдб़
рдк्рд░рд╢्рди #11. рд╡िрд╢्рд╡ рдоौрд╕рдо рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╕ंрдЧрдарди (World meteorological organisation) рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп рдХрд╣ाँ рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЬेрдиेрд╡ा (Geneva)
рдк्рд░рд╢्рди # 12.рдХृрд╖рдХ рджिрд╡рд╕ рдХिрд╕ рддाрд░ीрдЦ़ рдХो рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = 23 рджिрд╕рдо्рдмрд░ рдХो, рдпрд╣ рддाрд░ीрдЦ़ рднाрд░рдд рдХे рдкूрд░्рд╡ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдЪौрдзрд░ी рдЪрд░рдг рд╕िंрд╣ рдХी рдЬрди्рдорддिрдеि рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди # 13. рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рдЙрдкोрд╖्рдг рдмाрдЧрд╡ाрдиी (Sub - Tropical Horticulture) рд╕ंрд╕्рдеाрди рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд▓рдЦрдирдК
рдк्рд░рд╢्рди # 14.рд╢рд╕्рдп рд╡ाрдиिрдХी рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢ोрдз рдХेрди्рдж्рд░ рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЭांрд╕ी
рдк्рд░рд╢्рди # 15. рдиीрд▓ рд╣рд░िрдд рд╢ैрд╡ाрд▓ (Algae) рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдирдд्рд░рдЬрди рдЖрдкूрд░्рддि рд╣ेрддू рдХिрд╕ рдлрд╕рд▓ рдкрд░ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдзाрди рдоें
рдк्рд░рд╢्рди # 16.рдЧुрд▓ाрдмी рдХ्рд░ाрди्рддि рдХा рд╕рдо्рдмंрдз рдХिрд╕рд╕े рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЧुрд▓ाрдмी рдХ्рд░ाрди्рддि рдХा рд╕рдо्рдмंрдз рдк्рдпाрдЬ рдФрд░ рдЭींрдЧा рдЙрдд्рдкाрджрди рдоें рд╡ृрдж्рдзि рд╕े рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди # 17.рднाрд░рдд рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЖрдп рд╕ंрдордХों рдХा рдЖрдХрд▓рди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╕ाрдЦ्рдпिрдХी рд╕ंрдЧрдарди рдж्рдзाрд░ा
рдк्рд░рд╢्рди # 18.рднाрд░рдд рдоें рджाрд╢рдорд▓िрдХ рдоुрдж्рд░ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рд╢ुрд░ू рд╣ुрдИ рдеी ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╡рд░्рд╖ 1957 рдоें
рдк्рд░рд╢्рди # 19.рднाрд░рдд рдоें рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдмेंрдХों рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХिрд╕ рд╕рди् рдоें рд╣ुрдИ рдеी ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╡рд░्рд╖ 1975
рдк्рд░рд╢्рди # 20.рднाрд░рдд рдоें рдоुрдж्рд░ा рдПंрд╡ рд╕ाрдЦ рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдХिрд╕рдХे рдж्рдзाрд░ा рд╣ोрддा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рднाрд░рддीрдп рд░िрдЬрд░्рд╡ рдмैंрдХ (Reserve Bank of India)
рдк्рд░рд╢्рди # 21.рд╡िрдд्рдд рдЖрдпोрдЧ рдХा рдЧрдарди рдХिрддрдиें рд╡рд░्рд╖ों рдХे рд▓िрдпे рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдкांрдЪ рд╡рд░्рд╖ों рдХे рд▓िрдпे
рдк्рд░рд╢्рди # 22.рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдоें рд╕े рдХौрди - рд╕ी рдЬрдирдЬाрддि рдмिрдЬрдиौрд░ рдЬिрд▓े рдоें рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рддी рд╣ैं ?
рез.рдмैрдЧा
реи.рдЦрд░рд╡ाрд░
рей.рдоाрд╣ीрдЧीрд░
рек.рдеाрд░ू
рдЙрдд्рддрд░ = рдоाрд╣ीрдЧीрд░
рдк्рд░рд╢्рди # 23.рдоोрддीрд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ू рдмाрд▓ рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ाрд▓рдп (Museum) рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд▓рдЦрдирдК
рдк्рд░рд╢्рди # 24.рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рдлрд╕рд▓ рд╣ैं ?1.рдЕрд▓ेрдШрдиी --- рдХрдиाрдб़ा
2.рдХेंрдЯ़ाрдм्рд░िрдпрди. --- рдИрд░ाрди
3. рдПрд▓рдмुрд░्рдЬ --- рд╕्рдкेрди
4.рдоैрдХेрди्рдЬी --- рдЕрдоेрд░िрдХा
рдЙрдд्рддрд░ =
1. рдЕрд▓рдШेрдиी --- рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдоेрд░िрдХा
2.рдХैрдг्рдЯाрдм्рд░िрдпрди --- рд╕्рдкेрди
3.рдПрд▓рдмुрд░्рдЬ --- рдИрд░ाрди
4.рдоैрдХेрди्рдЬी --- рдХрдиाрдб़ा
рдк्рд░рд╢्рди #10.рднाрд░рдд рдХी рд╕рдмрд╕े рдЖрдШ (primitive) рдЬрдирдЬाрддि рдХौंрди - рд╕ी рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЧोंрдб़
рдк्рд░рд╢्рди #11. рд╡िрд╢्рд╡ рдоौрд╕рдо рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╕ंрдЧрдарди (World meteorological organisation) рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп рдХрд╣ाँ рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЬेрдиेрд╡ा (Geneva)
рдк्рд░рд╢्рди # 12.рдХृрд╖рдХ рджिрд╡рд╕ рдХिрд╕ рддाрд░ीрдЦ़ рдХो рдордиाрдпा рдЬाрддा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = 23 рджिрд╕рдо्рдмрд░ рдХो, рдпрд╣ рддाрд░ीрдЦ़ рднाрд░рдд рдХे рдкूрд░्рд╡ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдЪौрдзрд░ी рдЪрд░рдг рд╕िंрд╣ рдХी рдЬрди्рдорддिрдеि рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди # 13. рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рдЙрдкोрд╖्рдг рдмाрдЧрд╡ाрдиी (Sub - Tropical Horticulture) рд╕ंрд╕्рдеाрди рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд▓рдЦрдирдК
рдк्рд░рд╢्рди # 14.рд╢рд╕्рдп рд╡ाрдиिрдХी рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢ोрдз рдХेрди्рдж्рд░ рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЭांрд╕ी
рдк्рд░рд╢्рди # 15. рдиीрд▓ рд╣рд░िрдд рд╢ैрд╡ाрд▓ (Algae) рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдирдд्рд░рдЬрди рдЖрдкूрд░्рддि рд╣ेрддू рдХिрд╕ рдлрд╕рд▓ рдкрд░ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдзाрди рдоें
рдк्рд░рд╢्рди # 16.рдЧुрд▓ाрдмी рдХ्рд░ाрди्рддि рдХा рд╕рдо्рдмंрдз рдХिрд╕рд╕े рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЧुрд▓ाрдмी рдХ्рд░ाрди्рддि рдХा рд╕рдо्рдмंрдз рдк्рдпाрдЬ рдФрд░ рдЭींрдЧा рдЙрдд्рдкाрджрди рдоें рд╡ृрдж्рдзि рд╕े рд╣ैं.
рдк्рд░рд╢्рди # 17.рднाрд░рдд рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЖрдп рд╕ंрдордХों рдХा рдЖрдХрд▓рди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╕ाрдЦ्рдпिрдХी рд╕ंрдЧрдарди рдж्рдзाрд░ा
рдк्рд░рд╢्рди # 18.рднाрд░рдд рдоें рджाрд╢рдорд▓िрдХ рдоुрдж्рд░ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рд╢ुрд░ू рд╣ुрдИ рдеी ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╡рд░्рд╖ 1957 рдоें
рдк्рд░рд╢्рди # 19.рднाрд░рдд рдоें рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдмेंрдХों рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХिрд╕ рд╕рди् рдоें рд╣ुрдИ рдеी ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╡рд░्рд╖ 1975
рдк्рд░рд╢्рди # 20.рднाрд░рдд рдоें рдоुрдж्рд░ा рдПंрд╡ рд╕ाрдЦ рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдХिрд╕рдХे рдж्рдзाрд░ा рд╣ोрддा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рднाрд░рддीрдп рд░िрдЬрд░्рд╡ рдмैंрдХ (Reserve Bank of India)
рдк्рд░рд╢्рди # 21.рд╡िрдд्рдд рдЖрдпोрдЧ рдХा рдЧрдарди рдХिрддрдиें рд╡рд░्рд╖ों рдХे рд▓िрдпे рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдкांрдЪ рд╡рд░्рд╖ों рдХे рд▓िрдпे
рдк्рд░рд╢्рди # 22.рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдоें рд╕े рдХौрди - рд╕ी рдЬрдирдЬाрддि рдмिрдЬрдиौрд░ рдЬिрд▓े рдоें рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рддी рд╣ैं ?
рез.рдмैрдЧा
реи.рдЦрд░рд╡ाрд░
рей.рдоाрд╣ीрдЧीрд░
рек.рдеाрд░ू
рдЙрдд्рддрд░ = рдоाрд╣ीрдЧीрд░
рдк्рд░рд╢्рди # 23.рдоोрддीрд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ू рдмाрд▓ рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ाрд▓рдп (Museum) рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд▓рдЦрдирдК
рдЙрдд्рддрд░ = рдЧेंрд╣ू (Wheat)
рдк्рд░рд╢्рди # 25.рдХрди्рд╣ैрдпाрд▓ाрд▓ рдоाрдгिрдХрд▓ाрд▓ рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╣िрди्рджी рд╕ंрд╕्рдеाрди рдХрд╣ाँ рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЖрдЧрд░ा рдоें
рдк्рд░рд╢्рди # 26.рдзुрд░िрдпा рд▓ोрдХрдиृрдд्рдп рдХिрд╕ рдЕंрдЪрд▓ рд╕े рд╕ंрдмрдзिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдмुрди्рджेрд▓рдЦंрдб़
рдк्рд░рд╢्рди #27.рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдк्рд░рдердо рд░ाрдЬ्рдпрдкाрд▓ рдХौрди рдеे ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╕рд░ोрдЬрдиी рдиाрдпрдбू
рдк्рд░рд╢्рди #28.рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╕рдоाрдЪाрд░ рдкрдд्рд░ों рдХे рд╕ंрд╕्рдеाрдкрдХों рдХे рдиाрдо рдмрддाрдИрдпे ?
(рдЕ).рджैрдиिрдХ рдЖрдЬ
(рдм).рдж рд▓ीрдб़рд░
(рд╕).рдж рдиेрд╢рдирд▓ рд╣ेрд░ाрд▓्рдб़
(рдж).рдж рдкाрдпोрдиिрдпрд░
рдЙрдд्рддрд░ =
(рдЕ) рджैрдиिрдХ рдЖрдЬ. ---- рд╢िрд╡рдк्рд░рд╕ाрдж рдЧुрдк्рдд
(рдм) рдж рд▓ीрдб़рд░. ---- рдорджрдирдоोрд╣рди рдоाрд▓рд╡ीрдп
(рд╕) рдж рдиेрд╢рдирд▓ рд╣ेрд░ाрд▓्рдб़ ---- рдЬрд╡ाрд╣рд░ рд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ू
(рдж) рдж рдкाрдпोрдиिрдпрд░. ---- рдЬाрд░्рдЬ рдПрд▓рди
рдк्рд░рд╢्рди # 29.рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдоेрд▓ों рдХे рдЖрдпोрдЬрди рд╕्рдерд▓ рдХे рдиाрдо рдмрддाрдИрдпें ?
рдЕ.рдкрд╢ु рдоेрд▓ा
рдм. рдз्рд░ुрдкрдж рдоेрд▓ा
рд╕. рдЧोрд╡िрди्рдж рд╕ाрд╣рдм рдоेрд▓ा
рдж. рдоाрдШ рдоेрд▓ा
рдЙрдд्рддрд░ =
рдЕ. рдкрд╢ु рдоेрд▓ा ---- рдмрдЯेрд╢्рд╡рд░
рдм. рдз्рд░ुрдкрдж рдоेрд▓ा ---- рд╡ाрд░ाрдгрд╕ी
рд╕. рдЧोрд╡िрди्рдж рд╕ाрд╣ाрдм ---- рдЕрдо्рдмेрдб़рдХрд░ рдирдЧрд░
рдоेрд▓ा
рдж. рдоाрдШ рдоेрд▓ा ---- рдЗрд▓ाрд╣рдмाрдж
рдк्рд░рд╢्рди #30.рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдФрдШोрдЧिрдХ рдХेрди्рдж्рд░ों рдоें рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдШोрдЧों рдХे рдмाрд░ें рдоें рдмрддाрдЗрдпें ?
(рдЕ) рдЖрдЧрд░ा
(рдм) рдХाрдирдкुрд░
(рд╕) рдоेрд░рда
(рдж) рдоुрд░ाрджाрдмाрдж
рдЙрдд्рддрд░ =
(рдЕ) рдЖрдЧрд░ा :::::: рдкрд░्рдпрдЯ़рди
(рдм) рдХाрдирдкुрд░ :::::: рдЪрдордб़े рдХा рд╕ाрдоाрди
(рд╕) рдоेрд░рда. :::::: рдЦेрд▓рдХूрдж рдХा рд╕ाрдоाрди
(рдж) рдоुрд░ाрджाрдмाрдж ::::: рдзाрддु рдХा рд╕ाрдоाрди
рдк्рд░рд╢्рди #31.рдЧंрдЧा рдирджी рдХे рдХिрд╕ рдЬрд▓рдоाрд░्рдЧ рдХो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЬрд▓ рдоाрд░्рдЧ рдШोрд╖िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЗрд▓ाрд╣рдмाрдж рд╕े рд╣рд▓्рджिрдпा рддрдХ рдХा рдЬрд▓ рдоाрд░्рдЧ
рдк्рд░рд╢्рди #32. рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдкाрд░рдкंрд░िрдХ рдХрд▓ा рд╢िрд▓्рдк рдХो рдЙрдирд╕े рд╕рдо्рдмрдж्рдз рд╕्рдеाрдиों рдХे рдмाрд░ें рдоें рдмрддाрдЗрдпें ?
(рдЕ). рдоिрдЯ्рдЯी рдХे рдмрд░्рддрди
(рдм) рдХाрд╖्рда рдирдХ्рдХाрд╕ी
(рд╕) рдХाрд╖्рда рдкाрджुрдХा (рдЦрдб़ाрдК)
(рдж) рдЬрд░ी
рдЙрдд्рддрд░ =
(рдЕ) рдоिрдЯ्рдЯी рдХे рдмрд░्рддрди ==== рдЦ़ुрд░्рдЬा
(рдм) рдХाрд╖्рда рдирдХ्рдХाрд╕ी ==== рд╕ाрд╣рд░рдирдкुрд░
(рд╕) рдХाрд╖्рда рдкाрджुрдХा ==== рдкीрд▓ीрднीрдд
(рдж) рдЬрд░ी ==== рдмрд░ेрд▓ी
рдк्рд░рд╢्рди #33.рднाрд░рддीрдп рдкुрд░ाрддрдд्рд╡ рд╕рд░्рд╡ेрдХ्рд╖рдг (Archaeological survey of India) рдХिрд╕рдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें рд╣ुрдИ ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд▓ाрд░्рдб़ рдХрд░्рдЬрди рдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें
рдк्рд░рд╢्рди #34.рд╕िрди्рдзु рдШाрдЯ़ी рд╕рдн्рдпрддा (Indus belly civilisation) рдоें рдЙрди्рдирдд рдЬрд▓ рдк्рд░рдмंрдзрди рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рд╕ाрдХ्рд╖्рдп рдХрд╣ाँ рд╕े рдоिрд▓े рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ =рдзौрд▓ाрд╡ीрд░ा рд╕े
рдк्рд░рд╢्рди #35 рдЛрдЧ्рд╡ेрдж рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдоंрдд्рд░ рдХिрд╕ рджेрд╡рддा рдХो рд╕рдорд░्рдкिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЕрдЧ्рдиि рдХो
рдк्рд░рд╢्рди #36.рд╕рддी рдк्рд░рдеा рдХा рдк्рд░рдердо рдЕрднिрд▓ेрдЦिрдХ рд╕ाрдХ्рд╖्рдп рдХрд╣ाँ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдРрд░рдг рд╕्рддंрдн рд╕े
рдк्рд░рд╢्рди #37.рдзौрд▓ाрд╡ीрд░ा рдХिрд╕ рд░ाрдЬ्рдп рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЧुрдЬрд░ाрдд
рдк्рд░рд╢्рди #38.рдк्рд░рдердо рдмौрдж्рдз рд╕ंрдЧрддि рдХा рдЖрдпोрдЬрди рдХिрд╕рдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЕрдЬाрддрд╢рдд्рд░ु рдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें
рдк्рд░рд╢्рди#39.рдХिрд╕ рдЧुрдк्рдд рд╢ाрд╕рдХ рдиे рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо рд╕िрдХ्рдХे рдЬाрд░ी рдХिрдпे рдеे ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЪрди्рдж्рд░рдЧुрдк्рдд рдк्рд░рдердо
рдк्рд░рд╢्рди #40.рд╕िंрдЪाрдИ рдкрд░ рдХрд░ рд▓рдЧाрдиें рд╡ाрд▓ा рдк्рд░рдердо рд╕ुрд▓्рддाрди рдХौрди рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдлिрд░ोрдЬрд╢ाрд╣ рддुрдЧрд▓рдХ
рдк्рд░рд╢्рди # 41.рдордз्рдпрдХाрд▓ीрди рдХिрд╕ рд╕ंрдд рдХा рдЬрди्рдо рдк्рд░рдпाрдЧ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд░ाрдоाрдиंрдж рдХा рдЬрди्рдо рдк्рд░рдпाрдЧ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा.
рдк्рд░рд╢्рди # 42.рдХिрд╕ рдордз्рдпрдХाрд▓ीрди рд╢ाрд╕рдХ рдиे рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╡िрддрд░рдг рдк्рд░рдгाрд▓ी (Public Distribution System) рдХी рд╢ुрд░ूрдЖрдд рдХी рдеी ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЕрд▓ाрдЙрдж्рджीрди рдЦिрд▓рдЬी
рдк्рд░рд╢्рди # 43.рдХिрд╕ рдоुрдЧрд▓ рдмाрджрд╢ाрд╣ рдиे "рд╕िрдЬрджा"рдХे рдИрд░ाрдиी рд░िрд╡ाрдЬ рдХो рд╕рдоाрдк्рдд рдХिрдпा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╢ाрд╣рдЬंрд╣ा рдиे
рдк्рд░рд╢्рди # 44.рдЖंрдЧ्рд▓ - рдиेрдкाрд▓ рдпुрдж्рдз рдХिрд╕ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рдХे рд╢ाрд╕рдирдХाрд▓ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд▓ाрд░्рдб़ рд╣ेрд╕्рдЯिंрдЧ
рдк्рд░рд╢्рди # 45.рд╕िрдХ्рдЦ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдХा рдЕंрддिрдо рд╢ाрд╕рдХ рдХौрди рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рджрд▓ीрдк рд╕िंрд╣
рдк्рд░рд╢्рди # 46.рдХिрд╕ рдЕрдзिрдиिрдпрдо рдХे рдж्рдзाрд░ा рдХрд▓рдХрдд्рддा рдоें рд╕рд░्рд╡ोंрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХी рдЧрдИ рдеी ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд░ेрдЧुрд▓ेрдЯिंрдЧ рдПрдХ्рдЯ, 1773
рдк्рд░рд╢्рди #47.рдИрд╕्рдЯ़ рдЗंрдб़िрдпा рдХрдо्рдкрдиी рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдХे рд╕рдордп рдЗंрдЧ्рд▓ैंрдб़ рдХा рд╢ाрд╕рдХ рдХौрди рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдПрд▓िрдЬोрдмेрде рдк्рд░рдердо
рдк्рд░рд╢्рди #48.рдЕрдЧрд╕्рдд 1946 рдоें рдЧрдаिрдд рдк्рд░рдердо рдЕंрддрд░िрдо рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рд╕рджрд╕्рдп рдиिрдо्рди рдоें рд╕े рдХौрди рдирд╣ीं рдеा ?
(рдЕ) рд╕ी.рд░ाрдЬрдЧोрдкाрд▓рдЪाрд░ी
(рдм) рдбाँ.рд░ाрдЬेрди्рдж्рд░ рдк्рд░рд╕ाрдж
(рд╕) рдбाँ.рдПрд╕.рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдгрди
(рдж) рдЬрдЧрдЬीрд╡рди рд░ाрдо
рдЙрдд्рддрд░ = рдбाँ.рдПрд╕.рд░ाрдзाрдХृрд╖्рдгрди
рдк्рд░рд╢्рди # 49.рд▓ाрд░्рдб़ рдХाрд░्рдирд╡ाрд▓िрд╕ рдХा рд╕्рдеाрдпी рдмрди्рджोंрдмрд╕्рдд рдХिрд╕ рд╕рди् рдоें рд▓ाрдЧू рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = 1793 рдИ.рдоें
рд░ाрдЬ्рдпрдкाрд▓ рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдХा рдкрд░ीрд░рдХ्рд╖рдХ рдпा рдХेрди्рдж्рд░ рдХा рдПрдЬेंрдЯ़ рдПрдХ рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдк्рд░рд╢्рди # 50.рд╕ांрдЦ्рдп рджрд░्рд╢рди рдХा рдк्рд░рддिрдкाрджрди рдХिрд╕рдХे рдж्рдзाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдорд╣рд░्рд╖ि рдХрдкिрд▓
рдк्рд░рд╢्рди # 51.рдЬैрди рдзрд░्рдо рдХे рд╕ंрд╕्рдеाрдкрдХ рдХौрди рдеें ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЛрд╖рдн рджेрд╡
рдк्рд░рд╢्рди #52.рдХिрд╕ рдорд╣ाрдкुрд░ूрд╖ рдХो Light of Asia рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЧौрддрдо рдмुрдж्рдз рдХो
рдк्рд░рд╢्рди #53.рдЧाँрдзी рдЬी рдХो рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдердо " рдорд╣ाрдд्рдоा" рдХिрд╕рдиें рдХрд╣ा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╕ुрднाрд╖рдЪрди्рдж्рд░ рдмोрд╕ рдиे
рдк्рд░рд╢्рди #54.рдХिрд╕ рдорд╣िрд▓ा рдиे рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рддिрд░ंрдЧा рдлрд╣рд░ाрдпा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдоेрдб़рдо рднीрдХाрдЬी рдХाрдоा
рдк्рд░рд╢्рди #55.рднाрд░рддीрдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдФрд░ рдПंрд╡ рдоुрд╕्рд▓िрдо рд▓ीрдЧ рдХे рдордз्рдп "рд▓рдЦрдирдК рд╕рдордЭोрддा " рдХрдм рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░िрдд рд╣ुрдЖ рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = 1916 рдоें
рдк्рд░рд╢्рди #56.рдЕрд╕рд╣рдЖрди्рджोंрд▓рди рдХे рджोрд░ाрди рдХिрд╕рдиें рд╡िрджेрд╢ी рд╡рд╕्рдд्рд░ों рдХो рдЬрд▓ाрдП рдЬाрдиें рдХो 'рдЕрд╡िрд╡ेрдХी рдмрд░्рдмाрджी ' рдмрддाрдпा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд░рд╡ीрди्рдж्рд░рдиाрде рдЯैрдЧोрд░ рдиे
рдк्рд░рд╢्рди #57.рдПрдХ рд╡рд░्рд╖ рдХे рднीрддрд░ рд╕्рд╡рд░ाрдЬ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХिрд╕ рдЖंрджोंрд▓рди рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЕрд╕рд╣рдпोрдЧ рдЖрди्рджोंрд▓рди (Non-Coperation) рдХा
рдк्рд░рд╢्рди # 58.рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧाँрдзी рдХी рдЬीрд╡рдиी рд▓िрдЦрдиें рд╡ाрд▓े рд▓ुрдИ рдлिрд╢्рдЪрд░ рдХिрд╕ рдЖंрджोंрд▓рди рд╕े рд╕рдо्рдмंрдж्рдз рдеे ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╕рд╡िрдирдп рдЕрд╡рдЬ्рдЮा рдЖंрджोंрд▓рди рд╕े
рдк्рд░рд╢्рди # 59.рдЬрд╡ाрд╣рд░ рд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ू рдиे 'рдбिрд╕्рдХрд╡рд░ी рдЖँрдл рдЗंрдб़िрдпा' рдХिрд╕ рдЬेрд▓ рдоें рд▓िрдЦी рдеी?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЕрд╣рдорджрдирдЧрд░ рдЬेрд▓ рдоें
рдк्рд░рд╢्рди #60.рднाрд░рддीрдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХрдм рд╣ुрдИ рдеी ?
рдЙрдд्рддрд░ :::рд╡рд░्рд╖ 1985 рдоें,
рдк्рд░рд╢्рди # 61.'' рддрдеाрдХрдеिрдд рдк्рд░рдердо рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рди рдк्рд░рдердо, рди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдФрд░ рди рд╣ी рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╕ंрдЧ्рд░ाрдо рдеा"рдпрд╣ рдХрдерди рдХिрд╕рдиें рдХрд╣ा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЖрд░.рд╕ी.рдордЬूрдорджाрд░
рдк्рд░рд╢्рди #62._ рднाрд░рддीрдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХे рд▓рдЦрдирдК рдЕрдзिрд╡ेрд╢рди рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рдХिрд╕рдиें рдХी рдеी ?
рдЙрдд्рддрд░ = рдЕрдо्рдмिрдХा рдЪрд░рдг рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рд▓рдЦрдирдК рдЕрдзिрд╡ेрд╢рди рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рдХी рдеी.рдпрд╣ рдЕрдзिрд╡ेрд╢рди 1916 рдоें рд╣ुрдЖ рдеा.рдЗрд╕ рд╕рдо्рдоेрд▓рди рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдФрд░ рдоुрд╕्рд▓िрдо рд▓ीрдЧ рдХे рдордз्рдп рд╕рдордЭोрддा рдеी.
рдк्рд░рд╢्рди #63_India's Struggle for Independence рдкुрд╕्рддрдХ рдХिрд╕рдиें рд▓िрдЦी ?
рдЙрдд्рддрд░ = рд╡िрдкिрди рдЪрди्рдж्рд░
рдк्рд░рд╢्рди #64_ рд╡िрд╢्рд╡ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрдЧрдарди рдХे рдоुрддाрдмिрдХ рдПрдХ рдирдЧрд░ рдХे рд▓िрдпे рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рдз्рд╡рдиि рдк्рд░рджूрд╖рдг рд╕्рддрд░ рд╣ैं ?
рдЙрдд्рддрд░ = 45 рдбेрд╕िрдмрд▓
рдк्рд░рд╢्рди # 65_рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЧंрдЧा рдирджी рдмेрд╕िрди рдк्рд░ाрдзिрдХрд░рдг рдХा рдЧрдарди рдХрдм рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा ?
рдЙрдд्рддрд░= рдлрд░рд╡рд░ी 2009 рдоें.
рдХोрдИ рдЯिрдк्рдкрдгी рдирд╣ीं:
рдЯिрдк्рдкрдгी рдкोрд╕्рдЯ рдХрд░ें